ΑΛΠΙΚΕΣ ΛΙΜΝΕΣ – ΒΑΡΑΘΡΑ - ΚΟΛΥΜΠΗΘΡΕΣ
Αλπικές Λίμνες
Η Ελλάδα διαθέτει περίπου 60 φυσικές λίμνες, από τις οποίες μόνο οι 30 είναι μεγαλύτερες από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ανάμεσα σε αυτές δεσπόζουν, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, οι ορεινές αλπικές λίμνες. Οι λίμνες αυτές διατηρούν σχεδόν σταθερή τη στάθμη του νερού σε όλες τις εποχές του χρόνου και αυτό αποδίδεται είτε στην ύπαρξη αρτεσιανών φαινομένων, είτε υπόγειων πηγών ή στο λιώσιμο των χιονιών, που σε μερικά σημεία διατηρείται μέχρι τον Ιούλιο. Οι αλπικές λίμνες, τροφοδοτούνται από τα χιόνια που σκεπάζουν τις γύρω εκτάσεις τον χειμώνα και λιώνουν την άνοιξη, βρίσκονται σε απομονωμένες περιοχές, είναι μικρές σε μέγεθος με λιγότερο πολύπλοκες τροφικές αλυσίδες, σε σχέση με τις πεδινές λίμνες. Αυτό οφείλεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους όπως υψηλές θερμοκρασίες, λίγα θρεπτικά συστατικά, έντονη ηλιακή ακτινοβολία, έλλειψη ηλιακής ακτινοβολίας επί αρκετούς μήνες. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν τις ορεινές λίμνες μοναδικά οικοσυστήματα, με πολύτιμο υλικό για την κατανόηση των οικολογικών διεργασιών ενώ εξαιτίας της μεγάλης ευαισθησίας που παρουσιάζουν στις αλλαγές του φυσικού περιβάλλοντος μπορούν να χρησιμεύσουν ως «οικολογικοί δείκτες» της υγείας του οικοσυστήματος.
Οι Δρακόλιμνες των Ιωαννίνων, κοντά στα σύνορα με τη Δυτική Μακεδονία, σχηματίζουν μια νοητή γραμμή, που ξεκινά από το Γράμμο και καταλήγει στο Μαυροβούνι του Μετσόβου. Βρίσκονται στο Γράμμο, στο Σμόλικα, στην Τύμφη και στη Φλέγκα. Οι περιοχές που βρίσκονται οι Δρακόλιμνες αποτελούν σημαντικούς βοσκότοπους όπου τα καλοκαίρια στήνουν τις στάνες τους οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Η επιστήμη τις θεωρεί ως απομεινάρια παγετώνων ενώ η παράδοση ως κατοικίες δράκων που τσακώνονται μεταξύ τους, πετώντας ο καθένας βράχους εναντίον του αντιπάλου του στο απέναντι βουνό. (Αράπογλου Μ. και Νιτσιάκος Β., 2000). Πολλοί θρύλοι αλλά και δημοτικά τραγούδια αναφέρονται στην παρουσία δράκων στην περιοχή γύρω από τα Ζαγοροχώρια από τα πολύ παλιά χρόνια. Ο πιο γνωστός θρύλος είναι αυτός που αναφέρεται στις δύο μικρές λίμνες, που ονομάζονται χαρακτηριστικά "Δρακόλιμνες" και βρίσκονται η μία στο Σμόλικα και η άλλη στη Γκαμήλα. Ο θρύλος μιλάει για την πάλη των δύο δράκων που κατοικούσαν στα βαθιά νερά των λιμνών. Ο ένας πετούσε δέντρα από το Σμόλικα και ο άλλος βράχια από την άγρια Γκαμήλα. Ο μύθος αυτός πρέπει να προέρχεται από την παρουσία του σπάνιου αμφιβίου Triturus alpestris (Αλπικός Τρίτωνας) που ζει στα νερά των λιμνών και μοιάζει αρκετά με μικρό δράκο. (http://www.about-ioannina.gr/Zagori_gr/legends.htm).
Δρακολίμνη της Τύμφης: Στον ορεινό όγκο της Τύμφης και σε υψόμετρο μεταξύ 1500-2050 μ. Υπάρχουν 11 μικρές ορεινές, υποαλπικές λίμνες, των οποίων η διάμετρος δεν ξεπερνά τα 100 με 200 μέτρα. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι η Δρακολίμνη της Τύμφης ή Γκαμήλα, η οποία βρίσκεται σε ένα οροπέδιο ύψους 1800 μ., με επιφάνεια 8 στρέμματα και σχήμα ελλειψοειδές. Αν και έχουν ειπωθεί πολλές υπερβολές για το βάθος της, μετά από μετρήσεις βρέθηκε ότι αυτό δεν ξεπερνά τα 3μ. Η Δρακολίμνη της Τύμφης οφείλει την δημιουργία της στους τελευταίους παγετώνες (πριν από 10000 χρόνια) που διαμόρφωσαν το τοπίο αυτό.
Δρακολίμνη Τύμφης ή Γκαμήλας
Δρακολίμνη του Σμόλικα ή Λύγκα γνωστή στα βλάχικα και ως Ντιβιρλίγκα: Βρίσκεται σε υψόμετρο 2200μ. κάτω από τον κώνο της κορυφής του Σμόλικα, έχει επιφάνεια 3-4 στρέμματα και μεγάλο βάθος, έχει σχήμα καρδιάς και στις όχθες της ο πυθμένας κοκκινίζει.
Κορυφή Σμόλικα με τη Δρακολίμνη
Πηγές: http://www.viopikilotita.uoi.gr/toikot.php?id=18
Δίδυμες λίμνες της Φλέγκας: Βρίσκονται σε υψόμετρο 1960 και 1940 μ., ατα υποαλπικά υψίπεδα του Μαυροβουνίου- στο συγκρότημα του Λύγκου- στον Εθνικό δρυμό της Πίνδου (Βάλια Κάλντα). Ο μύθος λεει ότι ο γιος του Μακεδόνα, Πίνδος, αφού τον έδιωξαν τα αδέρφια του πήγε στις λίμνες με το ελάφι του και το δράκοντα Λύγκο... από του οποίου τα δάκρυα, μετά το θάνατο του Πίνδου, δημιουργήθηκαν οι δύο λίμνες. (Χαΐνη, 2003).
Λίμνες Φλέγκας
Πηγή: http://www.katafigiovaliacalda.com/photo/pict12l.jpg
Ανάμεσα
στο Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, υπάρχει ένα μικρό φαράγγι που διασχίζει το ρέμα
Ποτίστρες σχηματίζοντας λιμνούλες, τις «Κολυμπήθρες» που περιβάλλονται από
επίπεδες πλάκες σχιστόλιθου. Η στάθμη των λιμνών ελέγχεται από τεχνητά φράγματα
τα οποία διαθέτουν και "πόρτα", δηλαδή άνοιγμα που μπορεί να κλείνει ή να
ανοίγει έτσι ώστε να δημιουργούνται μεγαλύτερες λίμνες, κατάλληλες για κολύμπι
τους καλοκαιρινούς μήνες.
(http://www.torodi.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=38)
Τα
βάραθρα είναι σπήλαια που αναπτύσσονται κατακόρυφα και ουσιαστικά μοιάζουν με
τεράστια πηγάδια. Δύο από τα γνωστότερα βάραθρα της περιοχής είναι το «Βάραθρο
της Προβατίνας» και το «Χάσμα του Έπους» που βρίσκονται στο οροπέδιο της
Αστράκας, πάνω από τους Πύργους
του Πάπιγκου. Το «Βάραθρο της Προβατίνας» έχει βάθος 405μ, δημιουργήθηκε από την
συνδυασμένη δράση νερού και πάγου και είναι ένα από τα μεγαλύτερα κατακόρυφα
σπήλαια του κόσμου.
Χαρακτηριστικό είναι, ότι σε
βάθος 180 μ. υπάρχει ένα μικρό πατάρι με πάγους, που δε λιώνουν ποτέ. Υπάρχει,
επίσης, μια και μοναδική αίθουσα με μια μικρή λιμνούλα και αναμνηστικές πλακέτες
από ελληνικές και ξένες αποστολές, που κρέμονται στα τοιχώματα. (http://www.papigo.gr/el/fisi/varathra_01.php).
Το «Χάσμα του Έπους» είναι κλιμακωτό με βάθος 465μ και δημιουργήθηκε από το νερό
καθώς λειτουργεί σαν καταβόθρα και αποστραγγίζει τα νερά του οροπεδίου.
Χωρίζεται σε δύο διαφορετικές διαδρομές, το Έπος I με βάθος 451μ και το Έπος II
με βάθος 340μ. Άλλα βάραθρα της περιοχής είναι η «Τρύπα της Νύφης» με βάθος 340μ.,
το σπήλαιο αυτό
λειτουργεί σαν καταβόθρα όπως και το Έπος, αφού συλλέγει τα νερά της περιοχής, η
«Γκαϊλότρυπα» με βάθος 200μ, η «Τρύπα του Όρνιου» με βάθος 610μ, η εξερεύνηση
του οποίου συνεχίζεται μέχρι σήμερα, η «Σπέρα του Tσεπέλοβου» με βάθος 228μ, και
πολλά άλλα μικρά ή μεγάλα.
Βιβλιογραφικές- Διαδικτυακές πηγές
Αράπογλου Μ. και Νιτσιάκος Β., 2000. Έκδοση «Νομός Ιωαννίνων, Εναλλακτικές μορφές τουρισμού», Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων
Χαΐνη Α., 2003. Λίμνες κορυφής. γεωτρόπιο τεύχος 182, Εβδομαδιαίο περιοδικό της «Ε», 4 Οκτωβρίου: 28-35.
Larson G. , Wones A., McIntire D. and Samora B., 2006. Integrating limnological characteristics of high mountain lakes into the landscape of a natural area. Environmental Management. 18(6) : 871-888
(http://www.springerlink.com/content/u29923g1n521/?p=195c1a91513140a799dbd0efe33d6ac1&pi=0)
http://www.about-ioannina.gr/Zagori_gr/legends.htm
http://www.papigo.gr/el/fisi/varathra_01.php
http://www.torodi.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=38
http://www.thebarrister.gr/modules/news/article.php?storyid=13
http://www.in2life.gr/escape/destinations/articles/121483/article.aspx#bellow
