Από την ανάλυση και επεξεργασία των πιέσεων που δέχεται ο ορεινός όγκος του Υμηττού από την αθηναϊκή αστικοποίηση, των φαινομένων περιβαλλοντικής υποβάθμισης, οξύτερη έκφανση των οποίων είναι οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές, καθώς και των αδυναμιών της θεσμικής θωράκισης και του καθεστώτος διαχείρισης, αναδεικνύονται τέσσερις κατηγορίες κατευθύνσεων χωροταξικής οργάνωσης, διαχείρισης και προστασίας, ως εξής:

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Εναρμόνιση όλων των επιπέδων σχεδιασμού και προστασίας (ΠΔ, ΖΟΕ, ΓΠΣ) σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο.

Δημιουργία ενός Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Ενότητας Υμηττού (ΣΧΑΕ) για ειδική χωροταξική μελέτη.

Επέκταση επί το αυστηρότερο της Ζώνης Α, με κατοχύρωση της δασικής γης (Ν. 1650/1986). Κατάργηση της Ζώνης Β.

Σύνδεση των σχετικών με τον Υμηττό προβλέψεων του νέου ΡΣΑ με τη δασική νομοθεσία και το δασικό κτηματολόγιο.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Σύσταση ενιαίου και αποκλειστικού φορέα προστασίας και διαχείρισης Υμηττού με προκαθορισμένες αρμοδιότητες, σε συνδυασμό με Παρατηρητήριο για την επίβλεψη και εφαρμογή των σχετικών προτάσεων.

Ενσωμάτωση της περιοχής της Λίμνης Βουλιαγμένης (Δίκτυο NATURA 2000) στα όρια αρμοδιότητας του φορέα διαχείρισης Υμηττού.

Σύνταξη δασικού κτηματολογίου και ερμηνεία δασικού πλούτου Υμηττού από αεροφωτογραφίες του 1945, καθώς και συνεχής ενημέρωσή του από το Παρατηρητήριο.

Χρήση νέων τεχνολογιών ως εργαλείων του Παρατηρητηρίου.

Σύστημα πυρανίχνευσης ανά 15’ και αποτίμησης καμένων εκτάσεων σε περίοδο 24 ω. από την πυρκαγιά.

Αυτοματοποίηση συστημάτων πυρόσβεσης στα επικίνδυνα σημεία.

Κατάρτιση σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση επιβεβλημένης εκκένωσης κατοικημένων περιοχών ή οδικών αξόνων.

Επανεξέταση οριοθέτησης περιοχής αρμοδιότητας σχεδιασμού και διαχείρισης του προτεινόμενου φορέα υπό το πρίσμα της νέας αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης (Σχέδιο «Καλλικράτης»).

ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ

Απαγόρευση εγκατάστασης νέων κεραιών, διερεύνηση δυνατότητας συγκέντρωσης υφιστάμενων κεραιών σε ορισμένες μονάδες, απομάκρυνση υφιστάμενου παράνομου ΚΥΤ 150/20 KV και εξεύρεση τεχνικής λύσης για τις παράνομες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος από το Λαύριο στο ΚΥΤ Ηλιούπολης – Αργυρούπολης.

Διευθέτηση χώρων κοιμητηρίων και των ζητημάτων ασφάλειας σε σχέση με τον γύρω δασικό πλούτο.

Ανάδειξη φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και διερεύνηση μέσω σχετικής μελέτης διαδρομών πολιτιστικού και φυσιολατρικού ενδιαφέροντος.

Αναδιατύπωση του άρθρου 7, παρ. 6, ώστε να «υπάγονται τα αναγκαία έργα τεχνικής υποδομής σε όρους περιβαλλοντικής προστασίας με ειδικούς περιορισμούς».

Διατύπωση ειδικών περιορισμών για τα μεταφορικά δίκτυα και θεσμική αντιμετώπισή τους ως ειδικής κατηγορίας τεχνικών υποδομών.

Αυστηρή τήρηση και επίβλεψη του χρονοδιαγράμματος και των όρων αποκατάστασης των λατομείων από το φορέα διαχείρισης.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΔΙΚΑ ΕΡΓΑ

Επανεξέταση των προτεινόμενων χαράξεων στην κατεύθυνση ελαχιστοποίησης των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων και της τεκμηρίωσης της σκοπιμότητάς τους σε σχέση με τους όρους περιβάλλοντος και τους αναπτυξιακούς στόχους για τον Υμηττό και την ευρύτερη περιοχή του.

Αποτροπή κατασκευής Α/Κ Σακέττα και Σήραγγας Υμηττού, καθώς και οποιουδήποτε τεχνικού έργου με περιβαλλοντικές επιπτώσεις ανάλογης κλίμακας.

Διερεύνηση δυνατότητας τμηματικής υπογειοποίησης στο ίχνος της υφιστάμενης Κατεχάκη – Αλίμου, καθώς και των προοπτικών επέκτασης των μέσων σταθερής τροχιάς στην ευρύτερη περιοχή.

Η Τηλεπισκόπηση είναι ένα ανεκτίμητο εργαλείο για την παρακολούθηση, καταγραφή και  προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με εφαρμογές σε παρά πολλές κατηγορίες φυσικών καταστροφών αλλά και φαινομένων (πχ. κατολισθήσεις, πλημμύρες, ξηρασία, σεισμοί, πυρκαγιές, μόλυνση υδάτων, τσουνάμι κ.α.). Και στον Ελληνικό χώρο, η συμβολή της Τηλεπισκόπησης κρίνεται πολύ σημαντική τα τελευταία χρόνια με τα συχνά καταστροφικά φαινόμενα πυρκαγιών και γι αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι σε επίπεδο διαχείρισης κρίσεων και λήψης αποφάσεων.

Στα πλαίσια της ομάδας εργασίας για την προστασία του Υμηττού, πραγματοποιήθηκε από την ομάδα εργασίας μια μελέτη σχετικά με την χρήση καινοτόμων τεχνολογιών τηλεπισκόπησης για το πρόβλημα των πυρκαγιών. Οι μέθοδοι που μελετήθηκαν και στην συνέχεια προτείνονται ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης του ορεινού όγκου, αφορούν σε όλα τα στάδια ενός καταστροφικού φαινομένου. Από την αρχική κατάσταση, με καταγραφή των χρήσεων γης πριν το συμβάν, με καταγραφή του είδους βλάστησης ώστε να μπορεί να καταγραφεί η επικινδυνότητα κάθε περιοχής ως προς τον όγκο της καύσιμης ύλης που περιλαμβάνει, την ώρα του συμβάντος, με την ανίχνευση του φαινομένου με δορυφορικές απεικονίσεις μεσαίας και μικρής διακριτικής ικανότητας, ως και το χρονικό διάστημα μετά την καταστροφή, με την αποτίμηση των καμμένων εκτάσεων και την φροντίδα παρακολούθησης της περιοχής υπό προστασία για την αποφυγή παράνομης δραστηριότητας (αυθαίρετη δόμηση, καταπάτηση δασικών εκτάσεων). Από την ομάδα εργασίας, προτείνεται η υλοποίηση ενός συστήματος που αποτελείται από 3 μέρη: το υποσύστημα προσδιορισμού βλάστησης και αρχικών χρήσεων / καλύψεων γης, το υποσύστημα  αυτόματης αναγνώρισης πυρκαγιών από δορυφορικά τηλεπισκοπικά δεδομένα χαμηλής διακριτικής ικανότητας και τέλος το υποσύστημα αποτίμησης καμένων εκτάσεων με τη χρήση δορυφορικών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων MODIS.

Παράδειγμα αντικειμενοστραφούς ανάλυσης (πάνω), ταξινόμησης πυκνότητας βλάστησης (κάτω αριστερά)

και αναγνώρισης ειδών βλάστησης (κάτω δεξιά) από δεδομένα ASTER.

Το υποσύστημα προσδιορισμού είδους βλάστησης με τηλεπισκοπικές μεθόδους, αποσκοπεί στην εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών ψηφιακής τηλεπισκόπησης, αναγνώρισης προτύπων και υπολογιστικής όρασης για την αυτόματη ή ημιαυτόματη ταξινόμηση τηλεπισκοπικών απεικονίσεων σε κατηγορίες που αφορούν τα είδη της βλάστησης της περιοχής μελέτης.

Για την έγκαιρη αναγνώριση ενός φαινομένου πυρκαγιάς θα ήταν απαραίτητη η παρουσία ενός τηλεπισκοπικού δέκτη με πολύ μεγάλη χρονική διακριτική ικανότητα (πολλές λήψης ανά μέρα και ακόμα καλύτερα ανά ώρα). Στο συγκεκριμένη μεθοδολογία προτείνεται η εγκατάσταση ενός επίγειου σταθμού λήψης τηλεπισκοπικών δεδομένων METEOSAT (MSG SEVIRI - Spinning Enhanced Visible and InfraRed Imager) τα οποία θα λαμβάνονται κάθε 15 λεπτά, και χρησιμοποιούνται κυρίως για μετεωρολογικούς σκοπούς αλλά και διαμέσου ειδικών αλγορίθμων για την αυτόματη αναγνώριση πυρκαγιών.

Επιπλέον, το προτεινόμενο υποσύστημα υλοποιεί μια μεθοδολογία για την εκτίμηση της καμένης έκτασης. Τα δεδομένα MODIS είναι διαθέσιμα δωρεάν μερικές ημέρες μετά την συλλογή τους και αφού έχουν υποστεί μικρή αρχική ραδιομετρική και γεωμετρική διόρθωση. Διαμέσου του προτεινόμενου συστήματος μπορούν να εφαρμοσθούν προχωρημένες τεχνικές που αφορούν την ανίχνευση μεταβολών από διαχρονικές λήψεις δεδομένων, στη χρήση θερμικών καναλιών για τον εντοπισμό θερμικών ανωμαλιών στην φυσική γήινη επιφάνεια και στην ταξινόμηση των εικόνων για την αυτόματη αναγνώριση, οριοθέτηση και τελικά εμβαδομέτρηση των καμένων εκτάσεων.

Παράδειγμα εικόνων MODIS πριν και μετά την πυρκαγιά (πάνω). Αυτόματη αναγνώριση των καμένων εκτάσεων (κάτω).

Τέλος, για την διαρκή παρακολούθηση, την οργάνωση των γεωγραφικών πληροφοριών και την ενημέρωση του κοινού, προτείνεται η υλοποίηση μιας διαδικτυακής γεοπύλης (geoportal). Πιλοτικά, υλοποιήθηκε μια σειρά τέτοιων εφαρμογών στα πλαίσια του έργου και είναι διαθέσιμες στις παρακάτω διευθύνσεις:  http://147.102.106.36/fires/   &   http://147.102.106.36/ymitos/