Η απώλεια το 2007 και το 2009 150.000 και πλέον στρεμμάτων υψηλού περιαστικού πρασίνου στην Πάρνηθα και την Ανατολική Αττική, αφορά όλους μας, αναγκάζει την επιστημονική κοινότητα -και ιδιαίτερα το ΕΜΠ- να πάρει θέση και να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Να οργανώσει αυτή την Ημερίδα και να προβάλει την συσσωρευμένη ερευνητική του εμπειρία σε θέματα έγκαιρης ειδοποίησης κινδύνου πυρκαγιών, τρόπου αντιμετώπισής τους και κατάλληλου σχεδιασμού.

Από τη δική μας επιστημονική σκοπιά μπορούμε να πούμε ότι, πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η σύνταξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την ποιότητα ζωής στην Αττική, για την επόμενη δεκαετία. Ένα σχέδιο βασισμένο στην προστασία των αδόμητων χώρων της Πρωτεύουσας, καθώς και την καταγραφή και ανάδειξη κάθε «κρυμμένης ευκαιρίας» ώστε να σωθεί ότι έχει απομείνει.

Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια. Η απώλεια τόσο εκτεταμένων δασικών εκτάσεων επιβάλλει τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, μία αντισταθμιστική πολιτική που θα επιτρέψει την οργάνωση και τη φύτευση όσων χώρων έχουν μείνει αδόμητοι. Ένα σύνολο μεγάλων αλλά και μικρών επιφανειών, που να ισοδυναμεί περίπου με τις καμένες εκτάσεις. Πρέπει, με συνταγματική ίσως πρόβλεψη, να απαγορευθεί συστηματικά κάθε νέα δόμηση στους ελεύθερους χώρους και να επιβληθεί η φύτευση με υψηλό πράσινο όσον έχουν απομείνει.

Δεύτερη προτεραιότητα προβάλει η ανάγκη σύνταξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη λειτουργική σύνδεση του περιαστικού πρασίνου με την πόλη, τη δημιουργία εκτεταμένων «ροών» πρασίνου. Με τον κατάλληλο σχεδιασμό μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους αστικό και περιαστικό πράσινο καθώς και θαλάσσιο μέτωπο, ώστε να αποτελέσουν ένα ισχυρό δίκτυο ανοιχτών χώρων. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται μικρές και μεγάλες «ψυχρές οάσεις» σε όλο το Λεκανοπέδιο, οι οποίες λειτουργούν ως φίλτρα για την ρύπανση και συντελούν στη μείωση της θερμοκρασίας. Έτσι μόνο μπορεί να αντιμετωπισθεί άμεσα η ραγδαία επιβάρυνση του θερμικού ισοζυγίου, που απειλεί το σύνολο της πόλης.

Ας γίνει κατανοητό ότι όλοι οι αδόμητοι χώροι έχουν αξία και όλοι μπορούν να παίξουν το ρόλο τους. Ακόμη και ένα «ασήμαντο» μικρό οικόπεδο στη γωνία δύο δρόμων, αν συνδεθεί κατάλληλα με ένα παρακείμενο πεζόδρομο ή ακάλυπτο χώρο, μπορεί να δημιουργήσει άμεσα διαφορετικές συνθήκες για το μικροκλίμα της περιοχής. Πρέπει επιτέλους να γίνουν αποτελεσματικές οι διαδικασίες απόκτησης τέτοιων χώρων, ακόμα και με απαλλοτρίωση.

Ένας τελευταίος παράγοντας για την αντιμετώπιση της αύξησης θερμοκρασίας στον αστικό χώρο, που προκαλούν οι πυρκαγιές των περιαστικών δασών, είναι η απαγόρευση χρήσης θερμών υλικών, τόσο για τα κτίρια όσο και για τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων. Ήρθε πλέον η στιγμή επιβολής περιορισμών και αντικινήτρων στη κατασκευή νέων ενεργοβόρων συγκροτημάτων, καθώς και η συστηματική καλή ενεργειακή διαχείριση των ήδη υφισταμένων. Το παράδειγμα ας δώσουν τα δημόσια κτίρια, ξεκινώντας με τα δικά μας, στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου και το συγκρότημα Πατησίων.

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Τ.Κ: 15780, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου