Υψόμετρο:

580 μ.

Πηγή : http://www.mapgreece.gr/maps/index.php?maptype=&map=srch&xorio_id=10027

Πληθυσμός:

113 κάτοικοι (84 ο Τσαμαντάς, 29 η Καμίτσανη)

Πηγή : ΕΣΥΕ - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

35 χλμ. από Φιλιάτες

80 χλμ. από τα Γιάννενα και 45χλμ. από την Ηγουμενίτσα

Πηγές : http://www.filiates.gr/grpage3.html

http://www.nthesprotias.com/munic_regions.php?id=8#%D0%CB%C1%C9%D3%C9%CF

Ιστορικά στοιχεία:

Περισσότερα ιστορικά στοιχεία για τον Νομό Θεσπρωτίας και τον Δήμο Φιλιατών στις ιστοσελίδες : http://www.thesprotia.gr/newsdesk_index.php?newsPath=33_41 , http://www.thesprotia.gr/newsdesk_info.php?newsPath=34_107&newsdesk_id=89 

Την ονομασία του οφείλει, σύμφωνα με τον Τσαμαντιώτη λόγιο Νικόλαο Νίτσο, στην μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Τσαμαντούρων, στους οποίους δόθηκε (13ος αιώνας) ως φέουδο η περιοχή.

Πηγή : http://www.nthesprotias.com/munic_regions.php?id=8#%D0%CB%C1%C9%D3%C9%CF  

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

Λαογραφικό Μουσείο Τσαμαντά

Πηγές: http://www.filiates.gr/grpage2.html

http://www.tsamantas.com/mouseio/index.html

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου στην Καμίτσιανη. Το αρχικό έτος ιδρύσεως της Μονής είναι άγνωστο. Ανακαινίστηκε στον 18ο αιώνα (1758-1773) από τον ιερομόναχο Παϊσιο επί των ερειπίων της προϋπάρχουσας Μονής η οποία καταστράφηκε, άγνωστο πώς και πότε και αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο. Υπήρξε πλούσια Μονή, με μεγάλη περιουσία και σπουδαία βιβλιοθήκη. Σήμερα σώζεται μόνο το Καθολικό που ανήκει στο ρυθμό των τετρακιονίων σταυροειδών μετά τρούλου και λειτουργεί ως ενοριακός ναός. Οι τοιχογραφίες και ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος χρονολογούνται στην εποχή της ανακαινίσεως.

Πηγές : http://www.epcon.gr/s/Hyperchu.asp?Code=148

http://www.thesprotia.gr/newsdesk_info.php?newsPath=38_56&newsdesk_id=49

• Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Iδρύθηκε πιθανόν τον 18ο αι. Ανακαινίστηκε σύμφωνα με επιγραφή το 1847. Κτίστηκε στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής. Το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1802 προέρχεται από παλαιότερο ναό και έγινε από τους τεχνίτες Ιωάννη και Δημήτριο από τη Βοστίνα. Στο ναό φυλάσσονται Ευαγγέλια του 1581 και 1591, τυπωμένα στη Βενετία.

Πηγή : http://www.epcon.gr/s/Hyperchu.asp?Code=149

• Ασκηταριό Οσίου Νείλου. Βρίσκεται επάνω από τον δρόμο που οδηγεί από Φιλιάτες προς Τσαμαντά. Στην εξωτερική πλευρά του τοίχου που βρίσκεται στην είσοδο της σπηλιάς, σώζεται τοιχογραφία Αρχάγγελου και άλλες στο εσωτερικό της, του 14ου αιώνα. Μπορεί κανείς να προσκυνήσει στον σπηλαιώδη ναό στη βάση του βράχου.

Πηγή : http://www.thesprotia.gr/newsdesk_info.php?newsPath=38_56&newsdesk_id=67

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

Γιορτή Μοσχαριού

Γίνεται το πρώτο σαββατοκύριακο του Οκτώβρη στον Τσαμαντά Φιλιατών. Επιλεγμένα Μοσχάρια δημοπρατούνται στην Πλατεία και μαγειρεύονται με παραδοσιακό τρόπο σε μεγάλα καζάνια. Ακολουθεί χορός και τραγούδι.

Πηγή : http://www.thesprotia.gr/newsdesk_info.php?newsPath=40_67&newsdesk_id=150

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Τοπικά Προϊόντα:

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Καλαντζήδες (γανωτήδες)

Πηγές: http://gardiki.com/Greek/history.htm

http://www.tsamantas.com/silogos/laografia/alifiatika.html

Παραδοσιακός οικισμός:

Ο οικισμός Καμίτσανη. ΦΕΚ - Απόφαση Δ-594 α/ 13.11.1978 Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.  -  α/ 19.10.1978

Πηγή: http://estia.minenv.gr

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

• Γεφύρι της εκκλησιάς. Μονότοξο

• Γεφύρι του Κένου  

Πηγές : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=1

http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=7

http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9348&v17=

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

Τα Αλειφιάτικα ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν οι καλαντζήδες (γανωτήδες) της επαρχίας Φιλιατών (περιοχή Μουργκάνα) για να φυλαχτούν από τους γνωστούς και άγνωστους πελάτες

Πηγές: http://gardiki.com/Greek/history.htm

http://www.tsamantas.com/silogos/laografia/alifiatika.html

Βουνά:

Είναι χτισμένο στους πρόποδες της Μουργκάνας - Όρη Τσαμαντά (1806 μ.)

Ποταμός Καλαμάς (Θύαμις)

Καλπακιώτικος ποταμός

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

Γεωλογία Ηπείρου

Χλωρίδα - Πανίδα:

Χλωρίδα - πανίδα της περιοχής του όρους Μουργκάνα (Όρη Τσαμαντά)

Στην ημιορεινή ζώνη (500-800μ) έχουμε την λεγόμενη «μακία» βλάστηση, δηλαδή διάφορα είδη αειθαλών θάμνων σαν την κουμαριά, την αριά, το πουρνάρι και άλλα παρόμοια. Ανάμεσα σε αυτά φυτρώνουν διάφορα μικρά ξυλώδη φυτά (φρύγανα), όπως θυμάρι, ασφάκες, φασκόμηλο (μοσφακίδι), ρίγανη, μέντα, παλιούρια κ.α. Άλλα φυτά της ημιορεινής ζώνης είναι τα διάφορα μονοετή φυτά όπως παπαρούνες, αγριομαργαρίτες, χαμομήλι κ.α. Ανεβαίνοντας πιο ψηλά, στην ορεινή ζώνη, συναντάμε διάφορα είδη από φυλλοβόλες βελανιδιές και κέδρα, και ακόμα ψηλότερα ορισμένα δάση κωνοφόρων στα οποία κυριαρχεί το έλατο. Στην ορεινή ζώνη σε όλες σχεδόν τις μεριές του βουνού φυτρώνουν κάθε χρόνο μεγάλες ποσότητες τσαγιού. Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι στην Μουργκάνα υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία από βότανα.
Στο βουνό αυτό ζουν αγριόχοιροι, λύκοι, αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, λαγοί και διάφορα είδη ερπετών. Σπανιότερα στην περιοχή εμφανίζονται και ζαρκάδια. Στις κορφές του φωλιάζουν πολλά είδη αρπαχτικών πουλιών, αετοί, γυπαετοί, γεράκια αλλά και πολλά άλλα είδη όπως πέρδικες, φάσσες, κοτσύφια, κίσσες, μπεκάτσες, αηδόνια κλπ.
Πηγή : http://www.tsamantas.com/info/mourgana/index.html

Στα όρη Τσαμαντά:

Ορνιθοπανίδα: Ασπροπάρης, Χρυσαετός, Κιρκινέζι, Κοκκινοκαλιακούδα, Πετροκότσυφας.

Πηγή: http://www.ornithologiki.gr/gr/sppe/gr073.php

Η Θεσπρωτία ανήκει στη ζώνη της μεσογειακής χλωρίδας, με εξαίρεση τα υψηλότερα βουνά, όπου επικρατεί βλάστηση της Κεντρικής Ευρώπης. 

Πηγές: http://tsfetsas.pblogs.gr/perifereia-hpeiroy.html

http://walking-greece.ana-mpa.gr/articleview2.php?id=4672

Χλωρίδα - Πανίδα Στενών Καλαμά

Μονοπάτια:

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει η θεσμοθετημένη προστατευόμενη περιοχή των στενών και εκβολών Αχέροντα- Καλαμά, στα όρια των νομών Πρέβεζας- Θεσπρωτίας.

Σημαντική περιοχή για πουλιά  GR073: "Όρη Τσαμαντά, Όρη Φιλιατών, Φαρμακοβούνι, Μεγάλη Ράχη"

Πηγή: http://www.ornithologiki.gr/gr/sppe/gr073.php

Περιοχές Δικτύου Natura 2000 Νομού Θεσπρωτίας

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Θεσπρωτίας

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προβλήματα - Ανάγκες:

Ο Δήμος Φιλιατών, ο οποίος δημιουργήθηκε με τον Καποδίστρια περιλαμβάνει τεράστιο αριθμό δημοτικών διαμερισμάτων (42 –Δ.Δ.) και εξυπηρετεί – όπως είναι λογικό, περισσότερο τις πεδινές περιοχές και την πόλη των Φιλιατών. Ως εκ τούτου, το ορεινό κομμάτι της Μουργκάνας και τα χωριά του έχει αφεθεί στην εγκατάλειψη, καθώς στερούνται δημόσιες υπηρεσίες και σταδιακά ερημώνουν από τον κόσμο. Επιπλέον, η Μουργκάνα έχει κοινά ιστορικά στοιχεία και δράση μεταξύ των χωριών της, κάτι το οποίο δεν έχει με τον υπόλοιπο Δήμο Φιλιατών.  Για αυτό το λόγο υπάρχει ο ισχυρισμός ότι μια ικανοποιητική λύση θα ήταν να οργανωθεί η Μουργκάνα ως ένας καινούργιος ορεινός δήμος της Θεσπρωτίας. Ο ισχυρισμός αυτός, όσο και λογικός αν φαίνεται, αποτελεί και μια ένδειξη για το τι πρόκειται να συμβεί, με τον υπό μελέτη Καποδίστρια 2, όπου οι δήμοι θα συγχωνευτούν ακόμα περισσότερο, θα οργανώνονται πιο κεντρικά και ο κίνδυνος για εγκατάλειψη από το κράτος και τις υπηρεσίες, ιδιαίτερα των απομακρυσμένων και ορεινών περιοχών, θα είναι μεγάλος, δημιουργώντας ένα σύμπλεγμα αλυσιδωτών προβλημάτων στην περιφέρεια αλλά και στα αστικά κέντρα (ερήμωση των χωριών, απώλεια πολιτισμικών παραδόσεων, εθίμων, επιπρόσθετες δυσλειτουργίες στους εναπομείναντες κατοίκους, ενίσχυση της αστικοποίησης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μεγάλων κέντρων κτλ).

Ορεινή Θεσπρωτία. Το δράμα της εγκατάλειψης: http://www.tsamantas.com/info/drastiriotites/oreinithesprotia.html

Πηγές: http://e-thesprotia.pblogs.gr/2007/08/ko.html και http://www.nthesprotias.com/opinion.php?offset=9&back=true

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Θεσπρωτίας

Ορεινός τουρισμός: Προβλήματα - Ανάγκες.

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

Ιστοσελίδα του Δήμου Φιλιατών : http://www.filiates.gr/

Νομός Θεσπρωτίας: http://www.nthesprotias.com/

Νομαρχία Θεσπρωτίας: http://www.thesprotia.gr/  

Ιστορικά στοιχεία για τη Θεσπρωτία: http://www.thesprotia.gr/

και http://homepages.pathfinder.gr/salexandros/elliniki_istoria_simera.htm

Περιφέρεια Ηπείρου http://www.roe.gr/

Αναπτυξιακή Εταιρεία Ήπειρος Α.Ε.  http://www.epirussa.gr/

Epirus Connection http://www.epcon.gr

Epirus Ecotour Guide http://www.ecotour-epirus.gr/

Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ηπείρου : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/search.php

Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/

Ποταμός Αχέροντας: http://www.acheron.gr, http://www.e-city.gr/preveza/home/view/1301.php

Νεκρομαντείο Αχέροντα: http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=13721

Χοροί Ηπείρου: http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm

Παραδοσιακή Μουσική Ηπείρου: http://www.epcon.gr/EpconMusic/

Αναφορές:

Γενική βιβλιογραφία Νομού Θεσπρωτίας