Υψόμετρο:

700 μ.

Πηγή : www.mapgreece.gr

Πληθυσμός:

225 κάτοικοι

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι Κάτοικοι - Απογραφή 2001

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

Μέσω Ροδαυγής 63,5 χλμ. - μέσω Ράμιας 80 χλμ. - μέσω Μακρύκαμπου 71,5 χλμ. από Άρτα

Πηγή : http://www.nomarxia-artas.gr/B47D3D02.el.aspx

Ιστορικά στοιχεία:

Μέχρι το 1927 το χωριό ονομαζόταν Κουκουλίστα και μετονομάστηκε σε Κουκκούλια, - κατά μία εκδοχή -από τους τεράστιους βράχους που βρισκόταν πάνω από το χωριό και λέγονται κουκούλες.

Πηγή:

http://www.agnanta.gr/content/view/59/182/lang,el/

http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=onoma

Περισσότερα ιστορικά στοιχεία για το χωριό και το νομό Άρτας  στις ιστοσελίδες :

http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=istoria

http://www.nomarxia-artas.gr/10452F78.el.aspx

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

• Αρχαία τείχη

• Στο τοπικό διαμέρισμα Κουκουλίου έχει εντοπιστεί χάλκινο άγαλμα

Πηγή:

http://www.epirus.org/?tag=%ce%ac%cf%81%cf%84%ce%b1

http://www.agnanta.gr/content/view/109/243/lang,el/

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

• Ιερός Ναός Κοίμησης Θεοτόκου (1899) - Κεντρική Πλατεία
• Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου - Θέση Σελίο
• Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής- Θέση Παλαιοχώρι
• Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής - Θέση Γκορτσιές
• Ιερός Ναός Αγίας Τριάδας - Θέση Κοκαλιάρες
• Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων- Θέση Κωνσταντίνος

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=ekklisies

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

• 15Αυγούστου- Κοίμηση Θεοτόκου «3ήμερο παραδοσιακό πανηγύρι»

• 16 Αυγούστου- Καγκελάρι: Γινόταν από τους ντόπιους την περίοδο της Τουρκοκρατίας με σκοπό την μεταφορά μηνυμάτων χωρίς να γίνονται αντιληπτοί από τους Τούρκους.

• Tnv Τρίτη μέρα του Πάσχα: Ημερήσιο πανηγύρι στο εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου «περιοχή Σελίο».

• Tnv Παρασκευή μετά το Πάσχα: Ημερήσιο πανηγύρι στο εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής «περιοχή Παλαιοχώρι».

Πηγές:

http://www.tzoumerka.info/index.php?lang_code=el

http://www.koukoulia.gr/ekdilosis.html

http://www.epirus.org/?cat=710

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Αναλυτικά για τα έθιμα των Χριστουγέννων, της Μεγάλης Εβδομάδας, του γάμου, το Καγκελάρι και για άλλα στην ιστοσελίδα : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=ethima#34

Επίσης πληροφορίες για τις παραδοσιακές φορεσιές της περιοχής και τα μουσικά όργανα στην ιστοσελίδα :http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=xVjgIebhN27lVL6w

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Οι πίτες ήταν το βασικό κομμάτι της διατροφής των νομάδων κτηνοτρόφων, των σκηνιτών, των βλάχων της Ηπείρου. Αυτό εξηγεί και την εκπληκτική ποικιλία που υπάρχει στην περιοχή.

Πηγή: Α. Γιώτης, 2003. Εδεσματολόγιον Ηπείρου, εκδ Ελληνικά Γράμματα.

Γαλατόπιτα, κολοκυθόπιτα, κουρκουτόπιτα, κρεατόπιτα,  λαχανόπιτα, μακαρονόπιτα, μπατσάρια, ρυζόπιτα, τραχανόπιτα, τυρόπιτα από το «παραδοσιακές πίτες Ηπείρου» Α. Στεφανόπουλος. Αναλυτικά οι συνταγές στο: www.epcon.gr

Γλυκά του κουταλιού  (καρύδι, κυδώνι, σταφύλι, κεράσι, σύκο, μήλο (φιρίκι), ντοματάκι κλπ)

Πηγές :

http://www.agnanta.gr/content/view/171/269/lang,el/  

http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=proionta

Τοπικά Προϊόντα:

Το χωριό, αλλά και τα άλλα χωριά των Τζουμέρκων είναι φημισμένα για το παραδοσιακό Τζουμερκιώτικο τσίπουρο, φτιαγμένο από σταφύλια της παλαιάς ποικιλίας «ζαμπέλλα», που καλλιεργείται στην περιοχή και η απόσταξή του γίνεται με τον παλαιό παραδοσιακό τρόπο (καζάνι απόσταξης).

Άλλα προϊόντα: Λικέρ (φτιαγμένο με τσίπουρο, κράνα ή βύσσινα), γαλακτοκομικά προϊόντα (τυρί φέτα, κορφή, βούτυρο, ξινόγαλο, πρέντζα, γιαούρτι,  βουρλοτύρι ή γαλοτύρι), γεωργικά προϊόντα (φασόλια, πατάτες, κουκιά, αρακάς, καραβίσιο καλαμπόκι, οπωρο-λαχανικά, κ.α.), σύκα λιασμένα, πασμάδες, κρασί, πετιμέζι, τραχανάς κ.α.

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=proionta

Κάποια ακόμη από τα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής των Τζουμέρκων είναι: το μέλι, το κρασί, το τσίπουρο, ο τραχανάς, οι χυλοπίτες, τα γλυκά του κουταλιού, τα αρωματικά φυτά όπως η ρίγανη, το χαμομήλι, το τσάι βουνού κτλ., οι ξηροί καρποί όπως το κάστανο, το καρύδια κ.α., το τυρί φέτα.

Πηγή : http://www.dimosathamanias.gr/visit.htm#4

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Μάστορες και γεωργοί

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=xVjgIebhN27lVL6w

Καπάδες: Προμήθευαν τις αγορές Ανατολής και Δύσης (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Οδησσό, Τεργέστη, Νεάπολη, Βιέννη και Μασσαλία) με χειροποίητες κάπες – χονδρούς μάλλινους επενδύτες – για τα ναυτικά πληρώματα της Αδριατικής και της Μεσογείου και το στρατό του Ναπολέοντα.

Τερζήδες: Ράφτες που κοσμούσαν με κεντίδια παραδοσιακές φορεσιές που κυκλοφορούσαν σε όλα τα Βαλκάνια

Πελεκάνοι: Μάστοροι της πέτρας- πελεκούσαν την γκρίζα ψαμμόπετρα

Ταγιαδόροι: Ξυλογλύπτες που σκάλιζαν τα τέμπλα των εκκλησιών και των μοναστηριών και τις μπακλαβαδωτές οροφές των αρχοντικών

Πηγή:

Παλιούρας Α., 2005. Τζουμέρκα μου περήφανα. ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ Βουνά στο σχήμα του ουρανού, Μαρκέτου Σ. (επιμ.). Αθήνα: Επτά ΗΜΕΡΕΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 22/05/2005.

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

Στο χωριό υπήρχαν δύο (2) νερόμυλοι: Ο νερόμυλος της εκκλησίας στη Δημάρα, ο οποίος δεν υπάρχει σήμερα και ο νερόμυλος με νεροτριβή και μαντάνια του «Πολύζου» στον «Γκότεβο»  πλησίον του ποταμού Αράχθου, ο οποίος λειτουργεί και σήμερα, όλο το χρόνο.        

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=neromiloi

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

Περισσότερα για τους Τοπικούς Γλωσσικούς Ιδιωματισμούς και τη μαστορική ή κοδάριστικη διάλεκτο στις ιστοσελίδες :

http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=idioms ,

http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=kodaristiki

"Μπουκουραίικα", η συνθηματική γλώσσα των ραφτάδων των Τζουμέρκων της Ηπείρου.

Πηγή : http://www.remen.gr/glosses/boukoureika.html

Βουνά:

• Αθαμανικά Όρη ή Όρη Αθαμανών ή Τζουμέρκα. Ψηλότερη κορυφή το Καταφίδι (2.393 μ.).

• Στους πρόποδες των δυτικών Τζουμέρκων βρίσκεται το χαμηλό βουνό της Τζούμας, που το σχήμα του μοιάζει μ’ αυγό. Η Τζούμα, στα ριζώματά της, φιλοξενεί δύο χωριά, τα Τζουμοχώρια. Νοτιοανατολικά της το Γραικικό και Βορειοδυτικά της τα Κουκκούλια ή Κουκκουλίστα.

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=topothesia 

Χάρτης Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Στοιχεία  Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (http://www.axiosbios.gr) 

Στους πρόποδες του χωριού και της Τζούμας, κυλάει ο Άραχθος.

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=topothesia  

Χάρτης- Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης Διεύθυνση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

Το κύριο υπόστρωμα των Τζουμέρκων είναι ασβεστόλιθος, με σποραδική εμφάνιση του φλύσχη.

Πηγή : Αγροτουριστική Α.Ε., Οικοτουριστικός Οδηγός, Οι πράσινες προτάσεις στην Άρτα και Πρέβεζα - Τζουμέρκα, Αχέροντας, Αμβρακικός.

Γεωλογία Ηπείρου

Χλωρίδα - Πανίδα:

Χλωρίδα
Οι πλαγιές των Τζουμέρκων παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία από αυτοφυή δάση ελάτης και πεύκης καθώς και μεγάλη ποικιλία από καρποφόρα, αειθαλή ή φυλλοβόλα: Βελανιδιές, κουμαριές, αγριοκερασιές, φουντουκιές, κουτσουπιές, φλαμουριές, πλατάνια και ξηροπλάτανοι. Ποικιλία φυτών όπως το σαλέπι, η άγρια μέντα, το τσάι, η θρούμπη, η ρίγανη, η άγρια ορχιδέα, ο νάρκισσος, ο κόκκινος κρίνος όταν ανθίσουν γεμίζουν με το άρωμά τους και το χρώμα τους την περιοχή

Πανίδα
Ελάφια, λύκοι, αγριόγατοι, ζαρκάδια, αρκούδες και ασβοί, πέρδικες, τσαλαπετεινοί, αετοί και σταυραετοί

συμβιώνουν στο οικοσύστημα της περιοχής.

Πηγή : http://www.agnanta.gr/content/view/169/267/lang,el/

Μονοπάτια:

• Κουκούλια-Γουριανά (Ι.Μ. Χρυσοσπηλιώτισας)

• Κουκούλια-Μεγαμπέλι

• Κουκκούλια-οροπέδιο Τζούμας (Αγ. Χριστόφορος)

• Κουκούλια Ανατολή ή Νιζερός

Πηγή : http://www.koukoulia.gr/index.php?ID=pezopories

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου

Τύποι οικοτόπων στα Τζουμέρκα

Βιοποικιλότητα στα Τζουμέρκα

Προβλήματα - Απειλές - Ανάγκες

Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Άρτας υπάρχει το θεσμοθετημένο Εθνικό Πάρκο Yγροτόπων Αμβρακικού.

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Άρτας

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προβλήματα - Ανάγκες:

Προβλήματα-Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Άρτας

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

• Ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Κουκουλιωτών Άρτης "Τα Κουκούλια" http://www.koukoulia.gr/

• Ιστοσελίδα του Δήμου Αγνάντων : http://www.agnanta.gr/

• Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας Ορεινής Άρτας "Τα Τζουμέρκα" : http://www.tzoumerka-net.gr/

• Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων (Ι.Λ.Ε.Τ.: έδρα: Άγναντα Άρτας). Έκδοση του ετήσιου Δελτίου «Τζουμερκιώτικα Χρονικά» (τεύχη 1-5) και μιας ολοκληρωμένης και συστηματικής «Τζουμερκιώτικης βιβλιογραφίας». Πληροφορίες: http://www.ktistades.gr/initial.htm ,

  http://www.agnanta.gr/content/view/159/256/lang,el/

   

• Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Άρτας : http://www.nomarxia-artas.gr/

• Εταιρία ανάπτυξης Νότιας Ηπείρου - Αμβρακικού: http://www.etanam.gr

• Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αράχθου: http://kpe-arach.art.sch.gr

• Περιφέρεια Ηπείρου http://www.roe.gr/

• Αναπτυξιακή Εταιρεία Ήπειρος Α.Ε.  http://www.epirussa.gr/

• Epirus Connection http://www.epcon.gr

• Epirus Ecotour Guide http://www.ecotour-epirus.gr/

• Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ηπείρου : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/search.php

• Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/

• Χοροί Ηπείρου: http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm
• Παραδοσιακή Μουσική Ηπείρου: http://www.epcon.gr/EpconMusic/

Αναφορές: