ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ

ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ

ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

 

ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα

 

Δήμος Μετσόβου - Δ.Δ. Ανήλιου

 

Υψόμετρο:

1050μ

Πηγή: www.mapgreece.gr

 

 

Πληθυσμός:

627 κάτοικοι

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001

 

 

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

67 χλμ. από τα Ιωάννινα

Πηγή: http://ee.admin.uoi.gr/km.htm 

 

 

Ιστορικά στοιχεία:

Πληροφορίες και άλλα ιστορικά στοιχεία στις ιστοσελίδες : http://www.vlahoi.net/content/view/89/38/ http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#metsovo

 

 

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

 

 

 

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/ΚΗΡ/36968/1113/7-11-1997 - ΦΕΚ 1095/Β/10-12-1997)

Πηγή: http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9890&v17=

 

 

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

  • 24-26 Ιουλίου: «Ανηλιώτικα»

    Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις, με αφορμή τον πανηγυρίζοντα ναό της Αγίας Παρασκευής, που περιλαμβάνουν βραδινά γλέντια με δημοτικά ή λαϊκά συγκροτήματα, καθώς και παραδοσιακό χορευτικό πρόγραμμα από τον χορευτικό σύλλογο του χωριού. Στις 25 Ιουλίου διοργανώνεται «Βραδιά Κτηνοτρόφων», που περιλαμβάνει παρουσίαση και βράβευση των καλύτερων ζώων του χωριού.

  • 29 Ιουλίου: Αντάμωμα των κτηνοτρόφων

    Πηγές: www.metsovonet.gr

 

 

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

 

 

 

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Πληροφορίες για Ηπειρώτικες παραδοσιακές συνταγές:  

http://www.epcon.gr/s/Fagita.asp , http://www.epcon.gr/s/Sweets.asp 

 

 

Τοπικά Προϊόντα:

Μέλι, Προϊόντα επεξεργασίας ξύλου.

Πληροφορίες για προϊόντα της ευρύτερης περιοχής http://www.epcon.gr/s/Wines.asp ,

http://www.epcon.gr/s/Cheeses.asp

 

 

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Κτηνοτροφία, υλοτομία, καλλιέργεια κηπευτικών για ιδία κατανάλωση.

 

 

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή: http://estia.minenv.gr/EXEC

 

 

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Δίπλα στην κοίτη του Μετσοβίτικου υπάρχει και λειτουργεί παραδοσιακή νεροτριβή (μπατάνι).

 

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

 

 

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή: http://estia.minenv.gr/EXEC

 

 

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

Βλάχικη διάλεκτος

Πληροφορίες για τη βλάχικη γλώσσα/βλάχους:

http://www.vlahoi.gr/index.asp?RFRM= , http://www.vlahoi.gr/2005/imer-2005.htm

http://www.vlahoi.net/content/view/89/38/

http://www.vlachs.gr/

http://www.ems.name/Chrysoxoou_Vlachoi.pdf

http://vlahos.xan.duth.gr/index.html

 

 

Βουνά:

  • Ο Δήμος καλύπτει τις νότιες απολήξεις της βόρειας Πίνδου και απλώνεται ανάμεσα σε δύο από τα υψηλότερα όρη της Ηπείρου, το όρος Μαυροβούνι στα βόρεια (υψ. 2.160 μ.) και το όρος Λάκμος ή Περιστέρι στα νότια (υψ. 2.295 μ.).

  • Οροπέδιο Πέντε Αλώνια, σχηματίζεται στο ανατολικό–κεντρικό τμήμα του νομού Ιωαννίνων, κοντά στο Μέτσοβο.
    Πηγή: .http://diocles.civil.duth.gr/links/home/database/ioanina/pr21ge.pdf

Χάρτης Όρους Λάκμος ή Περιστέρι

Στοιχεία Όρους Λάκμος ή Περιστέρι

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr)

 

 

 Επιφανειακά-Υπόγεια Νερά:

Κοντά στο χωριό κυλάει ο Μετσοβίτικος ποταμός (φυσικό όριο ανάμεσα σε Ανήλιο και Μέτσοβο).

Τα επιφανειακά νερά στην περιοχή της Πίνδου, αλλά και σε ολόκληρη την Ηπειρο εκτός από τις παράκτιες περιοχές θεωρούνται τα καθαρότερα στην Ευρώπη.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_22/09/2007_242383

 

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

 

 

Υπέδαφος:

Ο ορεινός όγκος του νομού Ιωαννίνων συγκροτείται κυρίως από ασβεστόλιθους και φλύσχη , που ευνοούν τη δημιουργία περίεργων γεωλογικών σχηματισμών και σπηλαίων, όπως το σπήλαιο των Ιωαννίνων και των Πραμάντων, αλλά και άλλων καρστικών φαινομένων, όπως το “βάραθρο της Προβατίνας” κοντά στο Πάπιγκο

Πηγή: .http://diocles.civil.duth.gr/links/home/database/ioanina/pr21ge.pdf

 

Γεωλογία Ηπείρου

 

 

Χλωρίδα - Πανίδα:

  • Σπάνια είδη φυτών της περιοχής: Ανθερικό το λειριόμορφο (Anthericum liliago), Βιόλα της  Ηπείρου (Viola epirota), Δίανθος ο αιματοκάλυξ(Dianthus haematocaluyx ssp.pindicolus), Σολντανέλλα της Πίνδου (Soldanella pindicola), Τριφύλλι του Πιλτς (Trifolium pilzii, μοναδική θέση εμφάνισής του στην Ελλάδα), Μπορνμουελλέρα του Μπαλντατσι (Bornmuellera baldaccii), το σπάνιο εντομοφάγο φυτό Pinguiculla hirtiflora, Centaurea vlachorum, ονομάστηκε έτσι προς τιμή των βλάχων των χωριών της Πίνδου κ.α.

  • Κυριότερα θηλαστικά και αμφίβια της περιοχής: Αρκούδα (Ursus arctos),Αγριόγατος (Felis sylvestris), Αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), Αλπικός Τρίτωνας (Triturus alpestris), Βομβίνα (Bompina variegata) κ.α.

 

 

Μονοπάτια:

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πολλά ορειβατικά μονοπάτια που διασχίζουν τα βουνά.

Υπάρχει μονοπάτι που συνδέει το Ανήλιο με το Μέτσοβο, μέσω του μοναστηριού της Παναγιάς και άλλο που διέρχεται από το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου.

 

 

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

  •  Εθνικό Πάρκο Πίνδου (Βάλια Κάλντα=Ζεστή κοιλάδα στα βλάχικα): Βρίσκεται βόρεια από το Μέτσοβο και νοτιοδυτικά από τα Γρεβενά. Δεν αποτελεί αυτόνομο οικοσύστημα αλλά τμήμα του ευρύτερου οικοσυστήματος της Β. Πίνδου. Αποτελεί τμήμα του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου το οποίο θεσμοθετήθηκε πρόσφατα με ΚΥΑ.

  • Στο μεγαλύτερο τμήμα της, η Βόρεια Πίνδος προστατεύεται ήδη με βάση το εθνικό, κοινοτικό ή διεθνές δίκαιο, καθώς περιλαμβάνει εκτός από τους δύο εθνικούς δρυμούς, οκτώ περιοχές του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000», δύο Ζώνες Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, δύο τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, έντεκα καταφύγια άγριας ζωής, εξήντα τέσσερις παραδοσιακούς οικισμούς, πλήθος κηρυγμένων μνημείων, κυρίως βυζαντινών και μεταβυζαντινών, και αμέτρητα πέτρινα τοξωτά γεφύρια

Πηγές:

Σφήκας Γ., 2002. Τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας, Αθήνα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_220912_06/02/2005_132947

 

Κέντρο Πληροφόρησης Μετσόβου - Φυσικό Περιβάλλον : http://www.epirussa.gr/kpmetsovou/perivalon.htm

 

Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου - Εθνικό Πάρκο Βάλια Κάλντα

Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου

 

 

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Το Ανήλιο κτισμένο σε μικρή απόσταση από το Μέτσοβο επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό απ' αυτό με αποτέλεσμα λίγο – πολύ να θεωρείται ως ένα είδος συνοικισμού του. Άλλωστε τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά είναι ταυτόσημα κι αυτό φαίνεται σ' όλες τις εκδηλώσεις της κοινωνικής τους ζωής. Εξαιτίας της γειτνίασης του χωριού με το Μέτσοβο, κύρια χρήση γης αποτελεί η κατοικία και ελάχιστοι χώροι αναψυχής (ταβέρνα, καφετέρια). Όλες οι ανάγκες των κατοίκων του χωριού καλύπτονται από τις υπηρεσίες που παρέχει το Μέτσοβο.

Η Εγνατία οδός αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα στη μελλοντική εξέλιξη του Ανηλίου. Η μείωση του χρόνου μετακίνησης προς τα Ιωάννινα αλλά και τα Γρεβενά, αναμένεται να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο ανάπτυξης του χωριού.

Πηγή: http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#peristeri

 

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

 

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

 

 

Προβλήματα - Ανάγκες:

  • Οι προσπάθειες εγκατάστασης μικρού Υ/Η σταθμού ενέργειας στο Ανήλιο, απέτυχαν συναντώντας τις δυναμικές αντιδράσεις των κατοίκων. Το έργο στο Ανήλιο αφορούσε περιοχή ιδιαίτερης φυσικής αξίας που ανήκει στο δίκτυο Νatura 2000

Πηγή: http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=250201

 

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

 

 

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

 

 

 

 

Αναφορές:

Ειδική βιβλιογραφία

«Ήπειρος – Ιωάννινα, Νήσος Ιωαννίνων, Μέτσοβο, Ζαγοροχώρια», Επτά Ημέρες – Η Καθημερινή, Αθήνα, 1997

Αντωνίου Μ., 2004. Έρευνα για τον εντοπισμό και την καταλληλότητα πρώτων υλών, για την ανάπτυξη της κεραμικής στην ευρύτερη περιοχή Μετσόβου. Πρακτικά 3ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη», Μέτσοβο, 7-10 Ιουνίου 2001.

Γιαννούλας Β., Στεργιάδου Α., Δρόσος Β., 2007. Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε δασικούς δρόμους του Μετσόβου. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004.

Γυμνάσιο-Ενιαίο Λύκειο-Τ.Ε.Ε. Μετσόβου Ιωαννίνων (Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας), Επιμ. Ρέμου-Τσούπη Μαρία, «Τεχνική και Τέχνη του Ξύλου στην περιοχή του Μετσόβου» Μέτσοβο, 2003.

Γυμνάσιο-Ενιαίο Λύκειο-Τ.Ε.Ε. Μετσόβου Ιωαννίνων (Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας), Επιμ. Ρέμου-Τσούπη Μαρία, «Μάστοροι της Πέτρας στην Περιοχή του Μετσόβου» Μέτσοβο, 2003.

Δεύτος Ι. Θεόδωρος, 2004. Ο  Ηπειρώτικος Γάμος, Αθήνα, Β΄ Έκδοση.

Κουμαντάκης Ι., 2007. Η αξιοποίηση των υπόγειων νερών των ορεινών ζωνών του Δήμου Μετσόβου. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004.

Μαρίνος Π., 2004. Το πέρασμα της Εγνατίας Οδού από τα βουνά του Μετσόβου. Μια τεχνική πρόκληση. Πρακτικά 3ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη», Μέτσοβο, 7-10 Ιουνίου 2001. 

Ρόκος, Δ., (επιμ.), 1998. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του χρέους, Πρακτικά του 1ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. "Το Ε.Μ.Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του Χρέους" (Μέτσοβο, Μάϊος 1995), Αθήνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις.

Τσάγκαρη Α., 2001. Καταγραφή λιθόστρωτων και άλλων μονοπατιών στην επαρχία Μετσόβου. Πρακτικά 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση», Μέτσοβο, 3-6 Ιουνίου 1998.

Τσότσος Γ., Κουσιδώνης Χ., Δημητριάδης Ε., 2007. Σχεδιασμός πλέγματος ορεινών διαδρομών στη Νότια Πίνδο: Μια πρόταση για την τοπική ανάπτυξη στην περιοχή του Μετσόβου. Πρακτικά 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση», Μέτσοβο, 3-6 Ιουνίου 1998.

 

Γενική βιβλιογραφία Νομού Ιωαννίνων

Επιστροφή