ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ

ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ

ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

 

ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα

 

Δήμος Αγίου Δημητρίου - Δ.Δ. Σκλίβανης

 

Υψόμετρο:

730 μ.

Πηγή : http://www.mapgreece.gr/maps/index.php?maptype=&map=srch&xorio_id=9371

 

 

Πληθυσμός:

332 κάτοικοι (62 η Σκλίβανη, 67 ο Άγιος Γεώργιος, 81 ο Άγιος Χριστόφορος, 24 τα Κουλουραίικα, 53 ο Προφήτης Ηλίας, 13 η Ράχη, 16 ο Σταυρός, 16 η Χώρα)

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι Κάτοικοι - Απογραφή 2001

 

 

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

35 χλμ. από Ιωάννινα

Πηγή : http://ee.admin.uoi.gr/km.htm

 

 

Ιστορικά στοιχεία:

Ανήκει γεωγραφικά στην περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου. 

Το όνομα του χωριού ενδέχεται να προέρχεται από τη λέξη κλίβανος. Έχει αποδειχτεί από κομμάτια αγγείων, κεραμικών και άλλων πήλινων αντικειμένων που βρέθηκαν και βρίσκονται ακόμα στη θέση Προφήτης Ηλίας (περιοχή Κάμπος), ότι στη θέση αυτή υπήρχαν εργαστήρια κατασκευής πήλινων αντικειμένων και κλίβανοι ψησίματος, λόγω της άφθονης πρώτης ύλης (χώμα). Από τη λέξη κλίβανος με την προσθήκη του γράμματος σ προήλθε η λέξη Σκλίβανη, τόπος δηλαδή όπου υπάρχουν κλίβανοι (στους κλίβανους, Σκλίβανη).

Περισσότερα στοιχεία για την ιστορία του χωριού στις ιστοσελίδες :

http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm

http://www.iovhellas.gr/greek/article.php?date=2006-05-24%2021:28:00

 

 

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

 

 

 

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

 

 

 

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

  • Το Πάσχα και τη Διακαινήσιμη Εβδομάδα.

  • Κυριακή απόγευμα. Μετά τη Δεύτερη Ανάσταση, την Αγάπη, στην πλατεία της συνοικίας του Αγίου Γεωργίου, μπροστά στην εκκλησία περιμένουν όλοι τον παπά του χωριού για να ξεκινήσει ο χορός.

  • Στη Σκλίβανη, ο πασχαλιάτικος χορός αρχίζει με το ''Κάτω στα Γεροσόλυμα'', που έχει ως τσακίσματα ή γυρίσματα για τις ανάγκες του χορευτικού ρυθμού τις φράσεις ''ματάκια'' και ''μα το Χριστός Ανέστη''..

  • Συνεχίζουν να χορεύουν τραγουδώντας μια μεγάλη ποικιλία τραγουδιών, πάντα με τελετουργικό τρόπο, μέχρι το ηλιοβασίλεμα.

  • Τη δεύτερη μέρα της Λαμπρής γιορτάζουν και τον Αϊ-Γιώργη, αν η κανονική γιορτή του αγίου είναι πριν το Πάσχα.

  • Την Τρίτη ημέρα της Λαμπρής, το πρωί, το πανηγύρι συνεχίζεται στη συνοικία Χώρα, την αρχαιότερη συνοικία της Σκλίβανης.

  • Την παρασκευή της Διακαινησίμου, της Ζωοδόχου Πηγής, πανηγυρίζει η συνοικία Θεοτόκος ή Παναγιά.

  • Του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου (23 Απριλίου). Γιορτάζεται με τον ίδιο τρόπο όταν η γιορτή είναι μετά το Πάσχα.

  • Tου Αγίου Χριστοφόρου (9 Μαΐου). Το πανηγύρι αυτό γίνεται στο ξωκλήσι του Αγίου Χριστόφορου.

  • Του Αγίου Νικολάου (20 Μαΐου, Μετακομιδή των οστών του Αγίου)

  • Των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου).

  • Την επόμενη μέρα, 21η Μαΐου, στην πλατεία της συνοικίας Άγιος Γεώργιος θα γίνει μέχρι το απόγευμα με τα ίδια όργανα και με παρόμοιο τρόπο το πανηγύρι.

  • Της Κοίμησης της Θεοτόκου (15 και16 Αυγούστου). Το διήμερο αυτό πανηγύρι ήταν και είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι  του χωριού αλλά και όλης της ευρύτερης περιοχής. Σήμερα θεωρείται από τους οργανοπαίχτες από τα πλέον προσοδοφόρα για αυτούς πανηγύρια της Ηπείρου.

Πηγή : http://www.iovhellas.gr/greek/article.php?date=2006-05-24%2021:28:00  

 

 

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Στα πασχαλιάτικα πανηγύρια υπάρχει το έθιμο μικροί-μεγάλοι να παίζουν κάθε χρόνο παραδοσιακά διασκεδαστικά παιχνίδια όταν περισσεύει χρόνος από τον χορό. Τα παιχνίδια αυτά παρακολουθούν μόνο οι άντρες και αγόρια. Τα παιχνίδια των μεγάλων ήταν: Ο τσαγκάρης, το μπιζ, η μακριά γαϊδούρα, το αλογάκι, το αρνάκι, το μαντιλάκι, τα σκαμνάκια, η παπαδιά κ.α. Τα αγόρια, μέχρι 15 χρονών, όταν οι μεγάλοι χορεύουν παίζουν σε άλλο χώρο μακριά από το χοροστάσι δικά τους παιχνίδια όπως: Τα σκλαβάκια, το μπαϊρ, τη γουρούνα, τη σκλέντζα, τον κρυφτοτενεκέ κλπ.

 

Οργανοπαίχτες και μουσικά όργανα

Όπως σε όλη την παραδοσιακή κοινωνία της Ηπείρου, ο χορός των πανηγυριών  συνοδεύονταν είτε μόνο από τραγούδι είτε και από την οργανική μουσική που έπαιζαν "οι κομπανίες", "οι ζυγιές" ή "οι γύφτοι", όπως αποκαλούνταν τους λαϊκούς οργανοπαίχτες. Η συνήθης "κομπανία" αποτελούνταν από τρία-τέσσερα άτομα με όργανα το κλαρίνο, το βιολί, το ντέφι ή νταϊρέ και σπανιότερα το λαούτο. Τραγουδούσαν είτε όλοι μαζί είτε κάποιος από τους οργανοπαίχτες.

 

Το τραγούδι

Σε όλα τα πανηγύρια του χωριού, σημαντικό αν όχι κυρίαρχο ρόλο παίζει το τραγούδι. Στα περισσότερα από τα παλιά πανηγύρια ο χορός γίνονταν μόνο με τραγούδια. Το τραγούδι το ξεκινούσε ο πρωτοχορευτής ή κάποιος που ξεχώριζε για τη φωνή του, και το έλεγαν ταυτόχρονα όλοι οι άντρες. Αμέσως μετά επαναλάμβαναν τον ίδιο στίχο όλες μαζί οι γυναίκες, με τον χαρακτηριστικό ηπειρώτικο γυναικείο τρόπο. Τραγούδια πολλά θα ειπωθούν και στα σπίτια του χωριού μετά το φαγητό, όπου φίλοι συγγενείς και επισκέπτες αρχίζουν τα τραγούδια της τάβλας, κυρίως κλέφτικα.

 

O χορός

Ο χορός αποτελούσε μια κανονισμένη διαδικασία, στενά συνδεδεμένη με την ιδιαιτερότητα κάθε πανηγυριού. Αποτελούσε μια ευκαιρία για έκφραση και επικοινωνία, και ταυτόχρονα συμμετοχή του ατόμου στην ευρύτερη κοινωνική ομάδα. Η συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού στον ανοιχτό μεγάλο κύκλο του χορού ενίσχυε αυτή τη συνοχή και την ενότητα. Ο χορός είναι τρόπος και τόπος εκλογής συντρόφου. Οι ώρες του χορού είναι για τους ανύπαντρους νέους και νέες οι πιο σπουδαίες της χρονιάς. Εκεί θα γίνουν οι πρώτες κουβέντες για μια καλή προξενιά, από τους γέροντες και τις γριές που κάθονται στα πεζούλια της πλατείας.

Πηγή : http://www.iovhellas.gr/greek/article.php?date=2006-05-24%2021:28:00

 

 

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

 

 

 

Τοπικά Προϊόντα:

 

 

 

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Η κτηνοτροφία (γιδοπρόβατα, βοοειδή) ήταν και είναι η κύρια ασχολία των κατοίκων της

Πηγή : http://www.iovhellas.gr/greek/article.php?date=2006-05-24%2021:28:00  

 

 

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC  

 

 

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

 

 

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

 

 

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

 

 

 

Βουνά:

Όρος Ξηροβούνι

 

 

Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά:

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

 

 

Υπέδαφος:

Γεωλογία Ηπείρου

 

 

Χλωρίδα - Πανίδα:

 

 

 

Μονοπάτια:

 

 

 

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ιωαννίνων βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βορείας Πίνδου το οποίο περιλαμβάνει τους Εθνικούς Δρυμούς της Βάλιας Κάλντας και του Βίκου-Αώου.

 

 

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

 

 

Προβλήματα - Ανάγκες:

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

 

 

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

 

 

 

Αναφορές:

Ειδική βιβλιογραφία

Παππά-Σέβου Μίκα, Σταυρόπουλος Λευτέρης, Τεντζεράκης Χρήστος, Τα Πανηγύρια της Σκλιβάνης Ξηροβουνίου στην ιστοσελίδα της Διεθνούς οργάνωσης Λαϊκής Τέχνης

    http://www.iovhellas.gr/greek/article.php?date=2006-05-24%2021:28:00

Σέβης Α., 1997. Ιδιωματικό λεξιλόγιο περιοχής Δυτ. Ξεροβουνίου Ηπείρου.

 

Γενική βιβλιογραφία Νομού Ιωαννίνων

Επιστροφή