ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ
ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα
Δήμος Πραμάντων - Δ.Δ. Αμπελοχωρίου
Υψόμετρο: |
880 μ. Πηγή : http://www.mapgreece.gr/maps/index.php?maptype=&map=srch&xorio_id=1095 |
|
|
Πληθυσμός: |
110 κάτοικοι Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001 |
|
|
Απόσταση
από μεγάλο
αστικό κέντρο: |
72 χλμ. από Ιωάννινα |
|
|
Ιστορικά στοιχεία: |
Το Αμπελοχώρι εντάσσεται γεωγραφικά στην περιοχή των Τζουμέρκων. Περισσότερα στοιχεία για την ιστορία και την ευρύτερη περιοχή στις ιστοσελίδες http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/history.htm , http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#tzoumerka και http://www.pramanta.gr/ |
|
|
Ιστορικά
μνημεία -
μουσεία: |
|
|
|
Αξιόλογες
εκκλησίες - Ι.
Μονές: |
|
|
|
Πολιτιστικές
εκδηλώσεις -
Πανηγύρια: |
Αγίας Παρασκευής - 26 Ιουλίου Πολιτιστικές λαογραφικές εκδηλώσεις - 26 Ιουλίου Αποκριάτικες εκδηλώσεις |
|
|
Ήθη
- Έθιμα -
Παραδόσεις: |
Σε πολλά από τα χωριά των Τζουμέρκων χορεύουν ακόμα και σήμερα το Καγκελάρι ή διαφορετικά τις Γκύκλες. Πρόκειται για έναν ομαδικό αργόσυρτο χορό που έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται σε διάφορες γιορτές με τη συμμετοχή ολόκληρου του χωριού. Ο γεροντότερος σέρνει το χορό και οι υπόλοιποι ακολουθούν. Ο χορός αυτός αποτελούσε παλιότερα τέχνασμα των κατοίκων, οι οποίοι μπορούσαν μ' αυτόν τον τρόπο να ανταλλάξουν πληροφορίες μπροστά στον εχθρό χωρίς να κινήσουν υποψίες. Πηγή : http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/local_fairs.htm |
|
|
Γαστρονομία
- Τοπικές
Γεύσεις: |
|
|
|
Τοπικά
Προϊόντα: |
Τσίπουρο |
|
|
Παραδοσιακά
επαγγέλματα: |
Νομάδες κτηνοτρόφοι
Η παράδοση και η φήμη των Πραμαντιωτών μαστόρων είναι ξεχωριστές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Από τις αρχές του 18ου αι. οι Πραμαντιώτες ασχολούνταν στην πλειονότητά τους με το επάγγελμα του χτίστη με εξαιρετικές επιδόσεις. Η τέχνη αυτή έμελε να αποτελέσει για τους Πραμαντιώτες διέξοδο επιβίωσης από τη φτώχεια που μάστιζε το χωριό λόγω της περιορισμένης καλλιεργήσιμης γης. Έτσι οι Πραμαντιώτες από πολύ παλιά τηρούν και συνεχίζουν την παράδοση στο χτίσιμο και στην αρχιτεκτονική. Οι Πραμαντιώτες μαστόροι ταξίδευαν οργανωμένοι σε ομάδες ή "μπουλούκια", που σχηματίζονταν από τους πρωτομάστορες ή μπουλουκτζήδες. Έφευγαν συνήθως γύρω στο Πάσχα, και έλειπαν από τον τόπο τους από την άνοιξη ως και το φθινόπωρο. Στις περιοδείες τους άφησαν ανεξήτιλα και αιωνόβια σημάδια της τέχνης τους στήνοντας σπίτια, αρχοντικά, σχολεία, γεφύρια, εκκλησίες, και βρύσες.
Από και τη σχετική βιβλιογραφία αλλά και μαρτυρίες, ο Δήμος Πραμάντων έχει συγκεντρώσει ένα κατάλογο από πενήντα έργα των Πραμαντιωτών Μαστόρων ανά την Ελλάδα, όπως: • το πασίγνωστο γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο • το κομψοτέχνημα κωδωνοστάσιο στο Ελευθεροχώρι Φιλιππιάδας • μονές, εκκλησίες, τρούλους και κωδωνοστάσια στην Ήπειρο (Πράμαντα, Θεοδώριανα, Γκρίμποβο, Φιλιππιάδα, Πρέβεζα) αλλά και σε Αμφιλοχία, Πέντε Πηγάδια, Αμαλιάδα, Κυλήνη, Περτούλι • το φημισμένο μνημείο «Αράπης» στα Πράμαντα • αρχοντικά, βίλες και εργοστάσιο ξυλείας στο Περτούλι Τρικάλων • σχολείο στους Καλαρρύτες • μέγαρο Ζάρα στην Άρτα Πηγή : http://www.pramanta.gr/ |
|
|
Παραδοσιακός
οικισμός: |
Όχι Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC |
|
|
Παραδοσιακή
αρχιτεκτονική: |
Το γεφύρι της Πολιτσάς ενώνει το Αμπελοχώρι με το Φορτόσι ή αλλιώς το δήμο Πραμάντων με το δήμο Κατσανοχωρίων. Πρόκειται για πέτρινο γεφύρι με μία καμάρα για το οποίο δεν υπάρχουν στοιχεία για το πότε και από ποιον χτίστηκε. Δίπλα του σε κοντινή απόσταση και πάνω στους ίδιους ογκόλιθους, έχει χτιστεί μία σύγχρονη γέφυρα από μπετόν για την εξυπηρέτηση των αυτοκινήτων, η οποία στέκει αταίριαστη μπροστά από το πέτρινο γεφύρι. (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2542/49935/2-10-1984 - ΦΕΚ 814/Β/16-11-1984) Πηγές : http://www.pramanta.gr/ , http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=59 και http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9486&v17=
Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική |
|
|
Διατηρητέα
κτίρια: |
Όχι Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC |
|
|
Ντοπιολαλιά
- Γλωσσικά
ιδιώματα: |
"Μπουκουραίικα", η συνθηματική γλώσσα των ραφτάδων των Τζουμέρκων της Ηπείρου. |
|
|
Βουνά: |
Αθαμανικά
Όρη ή Τζουμέρκα
Χάρτης Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα Στοιχεία Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr) |
|
|
Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά: |
Ποταμός
Άραχθος Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr) |
|
|
Υπέδαφος: |
Γεωλογία Ηπείρου |
|
|
Χλωρίδα -
Πανίδα: |
Η φύση στα Τζουμέρκα Το έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο και η μεγάλη βιοποικιλότητα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής των Τζουμέρκων. Ο ορεινός όγκος τους περιλαμβάνει αρκετές κορυφές πάνω από 2.000 μέτρα (υψηλότερη κορυφή η Κακαρδίτσα, 2.429 μ.) και σχηματίζει ένα τείχος μήκους 28 χλμ. ανάμεσα στον Αραχθο (στα δυτικά) και τον Αχελώο (στα ανατολικά). Οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές και η ποικιλία του κλίματος ευνοούν την ανάπτυξη πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Υψηλότερα από τα 1.200–1.300 μέτρα τα Τζουμέρκα είναι άδενδρα, με γυμνές κορφές που διαμορφώνουν μια εντυπωσιακή αλπική εικόνα. Στην ανατολική πλευρά των βουνών υπάρχουν τα χαρακτηριστικά «στεπόμορφα λιβάδια», μεγάλα βοσκοτόπια με θαμνώδη και ποώδη βλάστηση. Στα χαμηλότερα υψόμετρα συναντούμε δάση με κουμαριές, βελανιδιές, έλατα, μαυρόπευκα και οξιές. Στις όχθες των ποταμών τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από ιτιές, σκλήθρα και πλατάνια, που δημιουργούν σύνολα μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Η πανίδα των Τζουμέρκων αποτελείται από λύκους, αλεπούδες, αρκούδες, αγριογούρουνα, λαγούς, πέρδικες, αρπακτικά και άλλα μικρότερα πουλιά. Πολλά από τα είδη αυτά είναι σπάνια ή απειλούμενα.(Λιάλιος, 2006) Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_19/11/2006_205677 |
|
|
Μονοπάτια: |
|
|
|
Προστατευόμενες
περιοχές -
Μνημεία της
φύσης: |
Η «Ειδική
Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) Ευρύτερης Περιοχής Τζουμέρκων» εκπονήθηκε από την
ΗΠΕΙΡΟΣ ΑΕ για λογαριασμό της Περιφέρειας Ηπείρου από το φθινόπωρο του 2004. Πηγή : http://www.pramanta.gr/
Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου
Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ιωαννίνων βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου το οποίο περιλαμβάνει τους Εθνικούς Δρυμούς της Βάλιας Κάλντας και του Βίκου-Αώου. |
|
|
Αλληλεπίδραση
περιβάλλοντος
και τοπικού
πολιτισμού: |
Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων
Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη |
|
|
Προβλήματα
- Ανάγκες: |
Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων |
|
|
Ιστοσελίδες
τοπικού
ενδιαφέροντος: |
http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/tzoumerka.htm
|
|
|
Αναφορές: |
Ειδική βιβλιογραφία Διαμάντης Κ., 1953. Το πανηγύρι της Αγ. Παρασκευής στα Τζουμέρκα με το χορό Καγγελάρι. Αθήνα. Αιξωνή. Διαμάντης Κ., 1954. Τα χτήρια στα χωριά των Τζουμέρκων. Συνοικισμοί, χαλάσματα, εκκλησίες. Τα σπίτια και τα εξαρτήματά τους. Κάμπα – Τόσκα Σ., 1986. Το κέντημα στα Τζουμέρκα Ηπείρου. Αθήνα. Ελληνική Λαογραφική Εταιρία. Καρατζένης Ν., 1991. Οι νομάδες κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων: (οι άνθρωποι των αετοκορφών, της αυγής, του ήλιου και των καταιγίδων). Άρτα. Λάμπρης Δ., Καρατζένης Δ., 1977. Πράμαντα Τζουμέρκων Ιωαννίνων: Ιστορία, λαογραφία. Αθήνα. Αδελφότητα Πραμάντων «Η Αγ. Παρασκευή». Μάργαρης Β., 1975. Στα Τζουμέρκα. Οδοιπορικό. Ιωάννινα. Μαρκοπούλου Β., 1946. Ματωμένα βουνά. Πίνδος – Τζουμέρκα. Αθήνα. Τοπ. Τσένικα. Ο.Α.Σ.Α., Έκθεση για τις Αγροτικές Περιοχές. Τα Τζουμέρκα. http://www.minenv.gr/4/42/g4201.htm , 13 Δεκεμβρίου, 2000. Τσίλης Γ., 1990. Λαογραφικά Πραμάντων. Αθήνα. Αδελφότητα Πραμαντιωτών. Φωτειάδου Ε., 1971. Κεφαλοχώρια της Ηπείρου. Οδοιπορικόν, Συρράκο Καλαρρύτες, Ματσούκι, Πράμαντα. Ιωάννινα.
|