Υψόμετρο:

820μ.

Πηγή : http://www.mapgreece.gr/maps/index.php?maptype=&map=srch&xorio_id=8680

Πληθυσμός:

1051 κάτοικοι (822 τα Πράμαντα, 97 η Τσόπελα, 132 οι Χριστοί)

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

65 χλμ. NA των Ιωαννίνων και 70 χλμ. ΒΑ της Άρτας

Πηγή : http://www.pramanta.gr/

Ιστορικά στοιχεία:

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

• Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής.  Το ιστορικό μοναστήρι ιδρύθηκε το 1876/1878 από τον ιερομόναχο Διονύσιο, κατά κόσμον Δημήτριο Θεοδώρου Νούτσο ή Νούτζο, στη θέση παλαιότερου ναϊσκου, αφιερωμένου, στην Αγία Παρασκευή.

Πηγή : http://www.epcon.gr/s/Hyperchu.asp?Code=386

• Η εκκλησία της Ασπροκλησσιάς στο δάσος του Μαρκοπούλου

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

• 26 Ιουλίου στο Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής (Χορεύεται το Διπλοκάγκελο Τριβητό)

• 17 Ιουλίου της Αγίας Μαρίνας

• 15 Αυγούστου της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Πηγές : http://www.agrotravel.gr/

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Σε πολλά από τα χωριά των Τζουμέρκων χορεύουν ακόμα και σήμερα το Καγκελάρι ή διαφορετικά τις Γκύκλες. Πρόκειται για έναν ομαδικό αργόσυρτο χορό που έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται σε διάφορες γιορτές με τη  συμμετοχή ολόκληρου του χωριού. Ο γεροντότερος σέρνει το χορό και οι υπόλοιποι ακολουθούν. Ο χορός αυτός αποτελούσε παλιότερα τέχνασμα των κατοίκων, οι οποίοι μπορούσαν μ' αυτόν τον τρόπο να ανταλλάξουν πληροφορίες μπροστά στον εχθρό χωρίς να κινήσουν υποψίες.

Πηγή : http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/local_fairs.htm

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Γαλατόπιτα, Κρεατόπιτα, Λαχανόπιτα, Ριζόπιτα, Τυρόπιτα, Πατζάρια

Πληροφορίες για παραδοσιακές συνταγές των Πραμάντων : http://www.epcon.gr/s/Fagita.asp

Τοπικά Προϊόντα:

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Η παράδοση και η φήμη των Πραμαντιωτών μαστόρων είναι ξεχωριστές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Από τις αρχές του 18ου αι. οι Πραμαντιώτες ασχολούνταν στην πλειονότητά τους με το επάγγελμα του χτίστη με εξαιρετικές επιδόσεις.

Η τέχνη αυτή έμελε να αποτελέσει για τους Πραμαντιώτες διέξοδο επιβίωσης από τη φτώχεια που μάστιζε το χωριό λόγω της περιορισμένης καλλιεργήσιμης γης. Έτσι οι Πραμαντιώτες από πολύ παλιά τηρούν και συνεχίζουν την παράδοση στο χτίσιμο και στην αρχιτεκτονική.

Οι Πραμαντιώτες μαστόροι ταξίδευαν οργανωμένοι σε ομάδες ή "μπουλούκια", που σχηματίζονταν από τους πρωτομάστορες ή μπουλουκτζήδες. Έφευγαν συνήθως γύρω στο Πάσχα, και έλειπαν από τον τόπο τους από την άνοιξη ως και το φθινόπωρο.

Στις περιοδείες τους άφησαν ανεξήτιλα και αιωνόβια σημάδια της τέχνης τους στήνοντας σπίτια, αρχοντικά, σχολεία, γεφύρια, εκκλησίες, και βρύσες.

Από και τη σχετική βιβλιογραφία αλλά και μαρτυρίες, ο Δήμος Πραμάντων έχει συγκεντρώσει ένα κατάλογο από πενήντα έργα των Πραμαντιωτών Μαστόρων ανά την Ελλάδα, όπως:

•  το πασίγνωστο γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο

•  το κομψοτέχνημα κωδωνοστάσιο στο Ελευθεροχώρι Φιλιππιάδας

•  μονές, εκκλησίες, τρούλους και κωδωνοστάσια στην Ήπειρο (Πράμαντα, Θεοδώριανα, Γκρίμποβο, Φιλιππιάδα, Πρέβεζα) αλλά και σε Αμφιλοχία, Πέντε Πηγάδια, Αμαλιάδα, Κυλήνη, Περτούλι

•  το φημισμένο μνημείο «Αράπης» στα Πράμαντα

•  αρχοντικά, βίλες και εργοστάσιο ξυλείας στο Περτούλι Τρικάλων

•  σχολείο στους Καλαρρύτες

•  μέγαρο Ζάρα στην Άρτα

Πηγή : http://www.pramanta.gr/

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC  

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

• Η κεντρική πλατεία με τον υπεραινώβιο πλάτανο και την ιστορική βρύση "Αράπης".

• Ο παραδοσιακός νερόμυλος των Χριστών  (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/4634/24174/11-5-1999 - ΦΕΚ 1096/Β/9-6-1999)

        Πηγές : http://www.pramanta.gr/ και

        http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9834&v17=

• Γεφύρι των Πραμάντων στην τοποθεσία Γκουραντά. Μονότοξο, χρονολογία οικοδόμησης 1851.

        Πηγή : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=60

• Γεφύρι των Χριστών. Δίτοξο. Δίπλα στο γεφύρι βρίσκεται μύλος, ο οποίος από το 1881 ως το 1912 ήταν στρατιωτικό και τελωνειακό φυλάκιο

        Πηγή : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=64

• Γεφύρι του Συγκούνα στους Χριστούς. Μονότοξο. Το γεφύρι το κατασκεύασε ο Συρρακιώτης μεγαλέμπορος Συγκούνας, καθώς απ' αυτό το σημείο περνούσε τα εμπορεύματά του προς την Άρτα. Πριν από την κατασκευή του γεφυριού η μεταφορά των εμπορευμάτων γινόταν μ' ένα συρματόσκοινο, που ήταν στερεωμένο στις δύο πλευρές του ποταμού. 

        Πηγή : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=61

• Νερόμυλος-νεροτρύβι -μαντάνι ιδιοκτησίας αδερφών Τσακτσίρα (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1642/ 34908/23-6-1992 - ΦΕΚ 493/Β/30-7-1992)

        Πηγή: http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=11347&v17=

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

Διατηρητέα κτίρια:

Χαρακτηρισμός ως διατηρητέου του κτιρίου που βρίσκεται στον οικισμό Πράμαντα του δήμου Πραμάντων του ν. Ιωαννίνων και καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης φερόμενης ιδιοκτησίας εκ του κληροδοτήματος αφων Βουρλόκα στο δήμο Πραμάντων Φ.Ε.Κ. Δ-279/17.03.2005

Πηγή : http://estia.minenv.gr/

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

"Μπουκουραίικα", η συνθηματική γλώσσα των ραφτάδων των Τζουμέρκων της Ηπείρου.

Πηγή : http://www.remen.gr/glosses/boukoureika.html

Βουνά:

Χάρτης Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Στοιχεία Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr)

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

Υπέδαφος:

Χλωρίδα - Πανίδα:

• Το ορειβατικό καταφύγιο στο "ίσιωμα",

• Το νερό των πηγών "Σκάλα" με θεραπευτικές ιδιότητες και "Αγκάθι" που εμφιαλώνεται στους Μελισσουργούς.

• Το δάσος του Μαρκοπούλου.

Μόνιμο Καταφύγιο Θηραμάτων (Aγ. Παρασκευή-Κρανιές Πραμάντων) στην περιοχή Πραμάντων. Έχει έκταση 1.440 εκτάρια

Πηγή : http://www.ecotour-epirus.gr/eco/natura_detail.php3?inner_id=6&area_id=84

Οικοτόποι

• Η κορυφή Στρογγούλα Τζουμέρκων (2.021 μ.). Διακρίνονται απόκρημνες ασβεστολιθικές βραχώδεις πλαγιές, χαλικώνες στη βάση των γκρεμών και χαρακτηρισιτκά αμιγή δάση ελάτης.

• Νεαρό ελατοδάσος στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας (1.100 μ.) ανάμεσα από τη χαράδρα του Άραχθου και τον κυρίως ορεινό όγκο των Τζουμέρκων, όπου κυριαρχεί η κορυφή Στρογγούλα. Διακρίνονται επίσης ώριμα ελατοδάση στην περιοχή των Πραμάντων καθώς επίσης και βραχώδεις ασβεστολιθικοί σχηματισμοί και χαλικώνες σε μεγάλα υψόμετρα.

Πηγή : http://www.viopikilotita.uoi.gr/searchr.php

Η φύση στα Τζουμέρκα

Το έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο και η μεγάλη βιοποικιλότητα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής των Τζουμέρκων. Ο ορεινός όγκος τους περιλαμβάνει αρκετές κορυφές πάνω από 2.000 μέτρα (υψηλότερη κορυφή η Κακαρδίτσα, 2.429 μ.) και σχηματίζει ένα τείχος μήκους 28 χλμ. ανάμεσα στον Αραχθο (στα δυτικά) και τον Αχελώο (στα ανατολικά).

Οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές και η ποικιλία του κλίματος ευνοούν την ανάπτυξη πλούσιας χλωρίδας και πανίδας.

Υψηλότερα από τα 1.200–1.300 μέτρα τα Τζουμέρκα είναι άδενδρα, με γυμνές κορφές που διαμορφώνουν μια εντυπωσιακή αλπική εικόνα. Στην ανατολική πλευρά των βουνών υπάρχουν τα χαρακτηριστικά «στεπόμορφα λιβάδια», μεγάλα βοσκοτόπια με θαμνώδη και ποώδη βλάστηση. Στα χαμηλότερα υψόμετρα συναντούμε δάση με κουμαριές, βελανιδιές, έλατα, μαυρόπευκα και οξιές. Στις όχθες των ποταμών τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από ιτιές, σκλήθρα και πλατάνια, που δημιουργούν σύνολα μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Η πανίδα των Τζουμέρκων αποτελείται από λύκους, αλεπούδες, αρκούδες, αγριογούρουνα, λαγούς, πέρδικες, αρπακτικά και άλλα μικρότερα πουλιά. Πολλά από τα είδη αυτά είναι σπάνια ή απειλούμενα.(Λιάλιος, 2006)

Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_19/11/2006_205677

Μονοπάτια:

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Το σπήλαιο "Ανεμότρυπα",

Η «Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) Ευρύτερης Περιοχής Τζουμέρκων» εκπονήθηκε από την ΗΠΕΙΡΟΣ ΑΕ για λογαριασμό της Περιφέρειας Ηπείρου από το φθινόπωρο του 2004.
Αφορά τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο του ορεινού συγκροτήματος των Τζουμέρκων (Αθαμανικά) και του Περιστερίου (Λάκμος) και περιλαμβάνει δύο περιοχές του δικτύου Natura 2000 {«Όρη Αθαμάνων ( GR 2110002)» & «Όρος Λάκμος ή Περιστέρι ( GR 2130007)»}.
Θα ακολουθήσει η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τη θεσμοθέτηση των Τζουμέρκων ως Εθνικού Πάρκου και καθορισμό ζωνών προστασίας, χρήσεων και όρων δόμησης.

Πηγή : http://www.pramanta.gr/

Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου

Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ιωαννίνων βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου το οποίο περιλαμβάνει τους Εθνικούς Δρυμούς της Βάλιας Κάλντας και του Βίκου-Αώου.

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

Προβλήματα - Ανάγκες:

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

• Ιστοσελίδα του Δήμου Πραμάντων http://www.pramanta.gr/

• Ιστοσελίδα με πληροφορίες για την περιοχή των Τζουμέρκων:

http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/tzoumerka.htm

• Στην περιοχή έχει εφαρμοστεί το πρόγραμμα  LEADER II. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα: http://www.epirussa.gr/leader+/leader%201-2/erga_leader_ii/index.htm

• 6ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων "Ο Ιωάννης Κωλέττης" http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/index_gr.htm

• Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων : http://www.nomioan.gr/

• Info Ioannina : http://www.ioannina.info/index.php?lang_code=el

• Περιφέρεια Ηπείρου http://www.roe.gr/

• Αναπτυξιακή Εταιρεία Ήπειρος Α.Ε.  http://www.epirussa.gr/

• Epirus Connection http://www.epcon.gr

• Epirus Ecotour Guide http://www.ecotour-epirus.gr/

• Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ηπείρου : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/search.php

• Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/

• Χοροί Ηπείρου: http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm

• Παραδοσιακή Μουσική Ηπείρου: http://www.epcon.gr/EpconMusic/

Αναφορές: