Υψόμετρο:

750 μ.

Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/

Πληθυσμός:

66 κάτοικοι

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι Κάτοικοι - Απογραφή 2001

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

39 χλμ. από Ιωάννινα

Πηγή : http://ee.admin.uoi.gr/km.htm

Ιστορικά στοιχεία:

Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία μέχρι το 1880 αποτελούσε ενιαία κοινότητα με το σημερινό Συρράκο, που υπάγονταν μαζί με τα άλλα γειτονικά χωριά στην επαρχία Μαλακασίου. Το Παλαιοχώρι χωρίστηκε από το Συρράκο το 1880 επί άρχοντα Γούλα Αναστασίου Τοπάλη (Γούλα Τάσιου). Τα όρια των δύο κοινοτήτων μπήκαν στην κορυφή του Τσάρκου-Πρίζας-Πλίνου, (καθώς κυλάνε τα νερά).  Το Παλαιοχώρι απελευθερώθηκε από τους τούρκους στα τέλη του 1912.

Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/

Περισσότερα στοιχεία για την ιστορία και την ευρύτερη περιοχή στις ιστοσελίδες :

http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/history.htm  ,

http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#tzoumerka

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

Ιερός Ναός Αγ. Παντελεήμονα

Ιερός Ναός των Δύο Εκκλησιών

Ιερός Ναός του Πριαβόλου

Ιερός Ναός της Παναγίας του περασμένου αιώνα

Ιερός Ναός της Αγ. Παρασκευής του 19ου αιώνα

Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

Αποκριάτικες εκδηλώσεις

Προφήτη Ηλία - 20 Ιουλίου

Κοίμηση Θεοτόκου - 15 Αυγούστου

Γέννηση της Θεοτόκου - 8 Σεπτεμβρίου

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Πηγή : http://cultureportalweb.uoi.gr/

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Σε πολλά από τα χωριά των Τζουμέρκων χορεύουν ακόμα και σήμερα το Καγκελάρι ή διαφορετικά τις Γκύκλες. Πρόκειται για έναν ομαδικό αργόσυρτο χορό που έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται σε διάφορες γιορτές με τη  συμμετοχή ολόκληρου του χωριού. Ο γεροντότερος σέρνει το χορό και οι υπόλοιποι ακολουθούν. Ο χορός αυτός αποτελούσε παλιότερα τέχνασμα των κατοίκων, οι οποίοι μπορούσαν μ' αυτόν τον τρόπο να ανταλλάξουν πληροφορίες μπροστά στον εχθρό χωρίς να κινήσουν υποψίες.

Πηγή : http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/local_fairs.htm

Για λόγους αμειψισποράς (καλαμπόκια –σιτάρια) και ελεύθερης βοσκής των ζώων οι κάτοικοι του χωριού μετακινούνταν ένα χρόνο στο ένα μέρος του χωριού και τον επόμενο χρόνο στο άλλο. Ήταν το έθιμο πέρα – δώθε (γκουλ<ε>ά-γκουλό) που τηρούνταν απαράβατα με εσωτερικό κανονισμό. Αυτή η μοναδικότητα του φαινομένου, να μετακινούνται όλοι οι κάτοικοι αλλά μέσα στα πλαίσια του ίδιου του χωριού τους, διαφέρει από συνήθειες άλλων πληθυσμών που διατηρούσαν ζώνες καλλιέργειας ή είχαν νομαδική ζωή (βουνό-χειμαδιό). Πότε όμως εφαρμόστηκε για πρώτη φορά αυτή η εσωτερική μετακίνηση από τους προγόνους μας δεν μας είναι γνωστό. Οπωσδήποτε θα πρέπει να είναι πολύ παλιά. Έτσι εξηγούνται οι δύο κύριες κατοικίες αλλά και η ύπαρξη κεντρικής εκκλησίας σε κάθε περιοχή.Επίσης μετακινούνταν και τα παιδιά στα σχολικά κτήρια που υπήρχαν και ήταν ορισμένα και στις δύο πλευρές του χωριού.

Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Τοπικά Προϊόντα:

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Πέρα από την κτηνοτροφία και ειδικά την ημι-νομαδική –με την οποία ασχολείται ακόμα και σήμερα ένα μέρος του πληθυσμού – και την μικρής κλίμακας γεωργία, όπου και σήμερα ακόμα διακρίνουμε τις αναβαθμίδες που κατασκεύασαν οι άνθρωποι στις επικλινείς πλαγιές, οι κάτοικοι επιδόθηκαν σε διάφορα άλλα επαγγέλματα. Αξιοσημείωτη μάλιστα είναι η επαγγελματική εξειδίκευση ανάλογα, με τον τόπο καταγωγής. Έτσι στα χωριά από Πετροβούνι μέχρι Πράμαντα, έχουμε μαστόρους.

Πηγή : http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#tzoumerka

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Η οικιστική οργάνωση εμφανίζεται με τη μορφή διάσπαρτων οικισμών. Επικρατεί ο τύπος του “στερφογάλαρου σπιτιού με χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα στις εισόδους των κατοικιών.

Πηγή : http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#tzoumerka

Το σχολείο της Τρίκας χτίστηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα. Σώζονται αρκετές κατοικίες που δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο έχτιζαν και τα υλικά που χρησιμοποιούσαν (Μαύρη πλάκα στη σκεπή-άσπρη πέτρα σε διπλό τοίχο –συνδετική ύλη ασβέστης), την οικονομική δυνατότητα του καθενός αλλά και τα κατασκευαστικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν. Το χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι ο καθένας έχει το σπίτι μέσα στα κτήματά του και έτσι δεν συγκεντρώθηκε ποτέ ολοκληρωμένα το χωριό.

Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

"Μπουκουραίικα", η συνθηματική γλώσσα των ραφτάδων των Τζουμέρκων της Ηπείρου.

Πηγή : http://www.remen.gr/glosses/boukoureika.html

Βουνά:

Τζουμέρκα (2.392 μ.)

Χάρτης Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Στοιχεία Όρους Αθαμανικά ή Τζουμέρκα

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr)

Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά :

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

Υπέδαφος:

Γεωλογία Ηπείρου

Χλωρίδα - Πανίδα:

Η φύση στα Τζουμέρκα

Το έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο και η μεγάλη βιοποικιλότητα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής των Τζουμέρκων. Ο ορεινός όγκος τους περιλαμβάνει αρκετές κορυφές πάνω από 2.000 μέτρα (υψηλότερη κορυφή η Κακαρδίτσα, 2.429 μ.) και σχηματίζει ένα τείχος μήκους 28 χλμ. ανάμεσα στον Αραχθο (στα δυτικά) και τον Αχελώο (στα ανατολικά).

Οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές και η ποικιλία του κλίματος ευνοούν την ανάπτυξη πλούσιας χλωρίδας και πανίδας.

Υψηλότερα από τα 1.200–1.300 μέτρα τα Τζουμέρκα είναι άδενδρα, με γυμνές κορφές που διαμορφώνουν μια εντυπωσιακή αλπική εικόνα. Στην ανατολική πλευρά των βουνών υπάρχουν τα χαρακτηριστικά «στεπόμορφα λιβάδια», μεγάλα βοσκοτόπια με θαμνώδη και ποώδη βλάστηση. Στα χαμηλότερα υψόμετρα συναντούμε δάση με κουμαριές, βελανιδιές, έλατα, μαυρόπευκα και οξιές. Στις όχθες των ποταμών τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από ιτιές, σκλήθρα και πλατάνια, που δημιουργούν σύνολα μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Η πανίδα των Τζουμέρκων αποτελείται από λύκους, αλεπούδες, αρκούδες, αγριογούρουνα, λαγούς, πέρδικες, αρπακτικά και άλλα μικρότερα πουλιά. Πολλά από τα είδη αυτά είναι σπάνια ή απειλούμενα.(Λιάλιος, 2006)

Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_19/11/2006_205677

Μονοπάτια:

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου

Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ιωαννίνων βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βορείας Πίνδου το οποίο περιλαμβάνει τους Εθνικούς Δρυμούς της Βάλιας Κάλντας και του Βίκου-Αώου.

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

Προβλήματα - Ανάγκες:

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

• Ιστοσελίδα με πληροφορίες για την περιοχή των Τζουμέρκων:

  http://www.about-ioannina.gr/Tzoumerka_gr/tzoumerka.htm

• Στην περιοχή έχει εφαρμοστεί το πρόγραμμα  LEADER II. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα: http://www.epirussa.gr/leader+/leader%201-2/erga_leader_ii/index.htm

• 6ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων "Ο Ιωάννης Κωλέττης" http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/index_gr.htm

• Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων : http://www.nomioan.gr/

• Info Ioannina : http://www.ioannina.info/index.php?lang_code=el

• Περιφέρεια Ηπείρου http://www.roe.gr/

• Αναπτυξιακή Εταιρεία Ήπειρος Α.Ε.  http://www.epirussa.gr/

• Epirus Connection http://www.epcon.gr

• Epirus Ecotour Guide http://www.ecotour-epirus.gr/

• Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ηπείρου : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/search.php

• Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/

• Χοροί Ηπείρου: http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm

• Παραδοσιακή Μουσική Ηπείρου: http://www.epcon.gr/EpconMusic/

Αναφορές:

Ειδική βιβλιογραφία

Διαμάντης Κ., 1953. Το πανηγύρι της Αγ. Παρασκευής στα Τζουμέρκα με το χορό Καγγελάρι. Αθήνα. Αιξωνή.

Διαμάντης Κ., 1954. Τα χτήρια στα χωριά των Τζουμέρκων. Συνοικισμοί, χαλάσματα, εκκλησίες. Τα σπίτια και τα εξαρτήματά τους.

Κάμπα – Τόσκα Σ., 1986. Το κέντημα στα Τζουμέρκα Ηπείρου. Αθήνα. Ελληνική Λαογραφική Εταιρία.

Καρατζένης Ν., 1991. Οι νομάδες κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων: (οι άνθρωποι των αετοκορφών, της αυγής, του ήλιου και των καταιγίδων). Άρτα.

Μάργαρης Β., 1975. Στα Τζουμέρκα. Οδοιπορικό. Ιωάννινα.

Μαρκοπούλου Β., 1946. Ματωμένα βουνά. Πίνδος – Τζουμέρκα. Αθήνα. Τοπ. Τσένικα.

Μπούζα - Γιαννή Χρυσάνθη, 2002. Βλάχικη ζωή και γλώσσα Παλαιοχώρι Συρράκου, Ευρωπαϊκή  έκφραση.

Ο.Α.Σ.Α., Έκθεση  για τις Αγροτικές Περιοχές. Τα Τζουμέρκα. http://www.minenv.gr/4/42/g4201.htm , 13 Δεκεμβρίου, 2000.

Γενική βιβλιογραφία Νομού Ιωαννίνων