Υψόμετρο:

920 μ.

Πηγή: www.mapgreece.gr

Πληθυσμός:

947 κάτοικοι (480 η Χρυσοβίτσα, 33 τα Αμπέλια, 180 η Ανάληψη, 214 οι Μύλοι, 8 το Ξηρικόν, 32 οι Σιωλάδες)

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

46 χλμ. από Ιωάννινα

Πηγή : http://ee.admin.uoi.gr/km.htm

Ιστορικά στοιχεία:

Πήρε το όνομα της από την Παναγία την Κρουσοβίτισα, που βρίσκεται πάνω από την Φλώρινα, στην πόλη Κρούσοβο, στην περιοχή Μοναστήρι.

Πηγή : http://www.sainis.gr/sainischristos/xrysovitsa_sainis.html

Ιστορικά στοιχεία στην ιστοσελίδα : http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#peristeri

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσοβίτσας. Σήμερα είναι ενοριακός ναός τρισυπόστατος, ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής. Η Μονή ιδρύθηκε σύμφωνα με πληροφορίες στα 1486 και ανανεώθηκε το 1781. Η παράδοση αναφέρει ότι στο ναό υπάρχει παλιά εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, για την οποία μας γράφει σχετικά ο Μητροπολίτης Παραμυθίας και Βουθρωτού Παΐσιος. Κατά την διάρκεια εργασιών για την αναστήλωση των κελιών της μονής που ξεκίνησαν το 1999, αποκαλύφθηκε σε πέτρα των παλιών κελιών (η οποία στη συνέχεια τοποθετήθηκε σε ένα από τα παράθυρα του νότιου εξωτερικού τοίχου τους) η χρονολογία 1253. Τα ξυλόγλυπτα αντικείμενα του ναού είναι εξαιρετικής τέχνης και τοποθετούνται χρονολογικά στο 1781. (ΥΑ 103615/4354/24-12-1957 - ΦΕΚ 21/Β/24-1-1958)

Πηγές : http://cultureportalweb.uoi.gr/cultureportalweb/ και

http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=11504&v17=

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

15 Αυγούστου. Γιορτή Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Πηγή: http://www.epirus.org/?cat=710

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Οι μετακινήσεις – σε μεγάλες αποστάσεις στο παρελθόν – των κτηνοτρόφων με τα κοπάδια τους συνέβαλε στη μεταφορά κοινωνικών και πολιτιστικών επιρροών από άλλες περιοχές γεγονός που είναι ευδιάκριτο στις παραδόσεις τους. Ειδικά όσον αφορά τα τραγούδια υπάρχει μια χαρακτηριστική ομοιότητα με εκείνα της περιοχής των Τζουμέρκων, του Ξηρόμερου αλλά και γενικά των Σαρακατσάνων της Ηπείρου.

Πηγή: http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#peristeri

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

Τοπικά Προϊόντα:

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Κύριες ασχολίες των ανθρώπων η γεωργία και η κτηνοτροφία.

Πηγή: http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_perioxes.htm#peristeri

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

Βουνά:

Στο κέντρο του Δήμου υψώνεται το όρος Λάκμος Περιστέρι, με υψόμετρο 2300μ και έχει ενταχθεί στο Natura 2000.

Πηγή : http://www.epcon.gr/Dimoi/Dimos18/p1.html

Χάρτης Όρους Λάκμος ή Περιστέρι

Στοιχεία Όρους Λάκμος ή Περιστέρι

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr)

Επιφανειακά - Υπόγεια νερά:

Oι ποταμοί Μετσοβίτικος και Καλαρίτικος, οι οποίοι περνούν από τους πρόποδες του βουνού.

Πηγή : http://www.epcon.gr/Dimoi/Dimos18/p1.html

Το χωριό απέχει μόνο 8 χλμ. από την γραφική και πανέμορφη λίμνη Χρυσοβίτσας (Πηγών Αώου).

Πηγή : http://www.sainis.gr/sainischristos/xrysovitsa_sainis.html

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

Υπέδαφος:

Γεωλογία Ηπείρου

Χλωρίδα - Πανίδα:

Μονοπάτια:

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Στα όρια της προστατευόμενης Περιοχής  Βόρειας Πίνδου συγκαταλέγονται οι δύο από τους τρεις οικισμούς της περιοχής Μετσόβου, η Μηλιά και το Βοτονόσι καθώς και η Χρυσοβίτσα (οικισμός  της ευρύτερης περιοχής του ποταμού Άραχθου).

Πηγή : http://epirussa-a-gr178.static-cust.acn.gr/pevovousas/politismos.htm

Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου - Εθνικό Πάρκο Βάλια Κάλντα

Προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

Προβλήματα - Ανάγκες:

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

• Iστοσελίδα του Δήμου Εγνατίας : http://www.epcon.gr/Dimoi/Dimos18/ 

• Στην περιοχή έχουν εφαρμοστεί :

    - το πρόγραμμα  LEADER II. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα:   

       http://www.epirussa.gr/leader+/leader%201-2/erga_leader_ii/index.htm  και

    - το πρόγραμμα ΟΠΑΑΧ. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα :

       http://www.epirussa.gr/opaax/pp/index.htm

   

• 6ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων "Ο Ιωάννης Κωλέττης" http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/index_gr.htm

• Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων : http://www.nomioan.gr/

• Info Ioannina : http://www.ioannina.info/index.php?lang_code=el

• Περιφέρεια Ηπείρου http://www.roe.gr/

• Αναπτυξιακή Εταιρεία Ήπειρος Α.Ε.  http://www.epirussa.gr/

• Epirus Connection http://www.epcon.gr

• Epirus Ecotour Guide http://www.ecotour-epirus.gr/

• Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ηπείρου : http://www.petrinagefiria.uoi.gr/search.php

• Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/

• Χοροί Ηπείρου: http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm

• Παραδοσιακή Μουσική Ηπείρου: http://www.epcon.gr/EpconMusic/

Αναφορές:

Ειδική βιβλιογραφία

Σαλαμάγκας Δ., 1956. Η κυρά η Κουσιοβίτσα: Το χρονικο του πανηγυριού και της εικόνας της Παναγιάς της Χρυσοβίτσας, Έκδοση περιοδ. "Ηπειρωτική Εστία", Ιωάννινα.

ΚΥΑ Αρ. 23069: Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής των ορεινών όγκων της Β. Πίνδου ως Εθνικού Πάρκου, καθορισμός ζωών προστασίας και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης, ΦΕΚ 639, 14 Ιουνίου 2005.

   (http://www.progpindos.gr/pdata/kya_23069.pdf)

Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Βιώσιμης Ανάπτυξης ΠΙΝΔΟΣ (http://www.progpindos.gr)

Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Σύστημα Διοίκησης του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Βιώσιμης Ανάπτυξης Βόρειας και Κεντρικής Πίνδου, Γεν. Δ/νση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφερειακής Πολιτικής και Δημοσίων Επενδύσεων, Αθήνα, 27 Ιουνίου 2005. (http://www.progpindos.gr/pdata/syst_dioik.pdf)

Μαρκοπούλου Β., 1946. Ματωμένα βουνά. Πίνδος – Τζουμέρκα. Αθήνα. Τοπ. Τσένικα.

Γενική βιβλιογραφία Νομού Ιωαννίνων