ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ
ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα
Δήμος Κόνιτσας - Δ.Δ. Κόνιτσας
|
Υψόμετρο: |
600μ. Πηγή: http://www.e-konitsa.gr/a/index.php?option=com_content&task=view&id=208&Itemid=70 |
|
|
|
|
Πληθυσμός: |
2.869 κάτοικοι Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι Κάτοικοι - Απογραφή 2001 |
|
|
|
|
Απόσταση
από μεγάλο
αστικό κέντρο: |
64χλμ. από τα Γιάννενα Πηγές : http://www.in.gr/auto/ekdromes/article.asp?bookmark=konitsa0 , |
|
|
|
|
Ιστορικά στοιχεία: |
Για την ονομασία της Κόνιτσας υπάρχουν διάφορες εκδοχές: α. Από αρχαία Ηπειρωτική πόλη Κνωσσός = Κονισσός = Κόνισσα = Κόνιτσα, β. Σλαβική προέλευση 'κόνι' και 'τζα'. κόνι = άλογο, τζα = τόπος, Κόνιτζα - Κόνιτσα = αλογότοπος και γ. Στην περιοχή υπάρχουν τα ερείπια κάστρου που ανήκε σε άρχοντα με το όνομα Κόνις, από όπου και Κόνιτσα. Πηγή: http://www.ekonitsa.gr/ Ιστορικά στοιχεία για την Κόνιτσα, στις ιστοσελίδες: http://users.otenet.gr/~kpekonits/kpe/konitsa.htm |
|
|
|
|
Ιστορικά
μνημεία -
μουσεία: |
Πηγές: Ομαδική Εργασία: "Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη του νομού Ιωαννίνων", ΔΠΜΣ "Περιβάλλον και Ανάπτυξη", 2003. Ομάδα μελέτης: Αλεξανδροπούλου, Δ., Γιαννακίδου, Χ., Κοτσεκίδου, Α., Τζιρίτης, Β. και Χαμακιώτη, Ε. http://www.konitsa.gr/gallery.htm http://www.culture.gr/2/21/212/21208a/g212ha04.html http://www.e-city.gr/ioannina/home/view/3203.php http://www.epcon.gr/s/Museums.asp?MuseumID=I025 http://listedmonuments.culture.gr/ |
|
|
|
|
Αξιόλογες
εκκλησίες - Ι.
Μονές: |
|
|
|
|
|
Πολιτιστικές
εκδηλώσεις -
Πανηγύρια: |
|
|
|
|
|
Ήθη
- Έθιμα -
Παραδόσεις: |
Ολόκληρη η περιοχή της Κόνιτσας έχει δεχτεί επιρροές στη μουσική της παράδοση από την Αλβανία, τη Βόρεια Ήπειρο και τη Δυτ. Μακεδονία. Διαφοροποιείται έτσι, εν μέρει, από την υπόλοιπη Ήπειρο. Οι οργανοπαίχτες της περιοχής της Κόνιτσας παρουσιάζουν πολύ μεγάλη μουσική ποικιλία και πλούσιο λεξιλόγιο, πιθανά εξαιτίας του ότι ήταν αναγκασμένοι να ταξιδεύουν συνεχώς προκειμένου να ζήσουν τις οικογένειές τους. Μουσική: Μουσικά όργανα ήταν τα: Φλογέρα, Κλαρίνο, Βιολί, Ταμπουράς ή Λαούτο και Ντέφι. Αργότερα προστέθηκε και το Ακορντεόν. Τα 4 (Κλαρίνο, Βιολί, Ταμπουράς ή Λαούτο και Ντέφι) όργανα πήγαιναν πάντοτε όλα μαζί. Τραγουδούσαν όλοι μαζί. Δεν υπήρχε ένας τραγουδιστής, αλλά μια ομάδα. Οι χοροί ήταν αργοί (βαριοί) οι οποίοι εξελίσσονταν σε γρήγορους. Ορισμένα χαρακτηριστικά είδη χορών: Τσάμικος, Συγκαθιστός, Συρτός, Γκάιντα, Μοιρολόγια, Μπεράτια, Στρωτοί και Πηδηχτοί χοροί. Τα βλάχικα τραγούδια της Κόνιτσας είναι πολυφωνικά, πεντατονικά. Χαρακτηριστικά είδη τραγουδιών είναι τα τραγούδια της τάβλας, τα μοιρολόγια, τα κλέφτικα. Χαρακτηριστικός τοπικός χορός σε όλη την περιοχή της Κόνιτσας είναι οι Γκάιντες, οι οποίοι διαφοροποιούνται από χωριό σε χωριό (Παδιώτικη, Πυρσογιαννίτικη, κ.λ.π.). Ονομάζονται έτσι γιατί το κλαρίνο μιμείται τους ήχους και την τεχνική της γκάιντας, προσαρμοσμένα στην Ηπειρώτικη παράδοση. Έθιμα: Νοέμβριος - Αναβίωση του εθίμου "Τα Μπόλια". Βράσιμο δημητριακών (σιτάρι, καλαμπόκι, κ.λ.π.) και μοίρασμα στους παρεβρισκόμενους. Για όλη την περιοχή των ορεινών χωριών της Ηπείρου υπάρχει ένας μύθος σύμφωνα με τον οποίο η ζωή κάθε ανθρώπου που γεννιέται είναι δεμένη με την καλή υγεία ενός δέντρου - όταν το δέντρο πεθάνει, πεθαίνει και ο άνθρωπος. Πηγές: http://6dim-ioann.ioa.sch.gr/nomos_music.htm Είδη χορών
Πηγή : http://paroutsas.jmc.gr/dances/epiros/frames.htm
Ομαδική Εργασία: "Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη του νομού Ιωαννίνων", ΔΠΜΣ "Περιβάλλον και Ανάπτυξη", 2003. Ομάδα μελέτης: Αλεξανδροπούλου, Δ., Γιαννακίδου, Χ., Κοτσεκίδου, Α., Τζιρίτης, Β. και Χαμακιώτη, Ε. |
|
|
|
|
Γαστρονομία
- Τοπικές
Γεύσεις: |
Γαλοτύρι, χοσάφι (παραδοσιακό σαρακοστιανό γλυκό), μαρμαρολάχανο |
|
|
|
|
Τοπικά
Προϊόντα: |
Μαρμελάδες, Γλυκά Κουταλιού, Τουρσιά, Σάλτσες, Ζυμαρικά, Φασόλια, Παραδοσιακά κεράσματα και γλυκά, Εκχυλίσματα και Βάμματα από βότανα. Πηγή: http://www.e-konitsa.gr/a/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=105&Itemid=92 |
|
|
|
|
Παραδοσιακά
επαγγέλματα: |
Κτηνοτροφία κυρίως, Γεωργία (στον κάμπο). Επί Τουρκοκρατίας η Κόνιτσα γίνεται σημαντικό οικονομικό αστικό κέντρο, με βάση το παζάρι της. Τα παζάρια αποτελούν εφαλτήριο ανάπτυξης και για όλα τα γύρω χωριά. Υπάρχουν εργαστήρια και μικροβιοτεχνίες. Γίνεται εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. |
|
|
|
|
Παραδοσιακός
οικισμός: |
Ναι, τμήμα της Κόνιτσας (Άνω Κόνιτσα) είναι παραδοσιακός οικισμός |
|
|
|
|
Παραδοσιακή
αρχιτεκτονική: |
Στην Κόνιτσα διατηρούνται αρκετά δείγματα τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής:
Πηγές: http://www.petrinagefiria.uoi.gr/gefiri.php?id=20 http://www.e-konitsa.gr/a/index.php?option=com_content&task=view&id=208&Itemid=70 http://www.konitsa.gr/axiotheata/arxontika.htm http://www.e-city.gr/ioannina/home/view/3203.php http://listedmonuments.culture.gr/monument.php?code=7145 Ομαδική Εργασία: "Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη του νομού Ιωαννίνων", ΔΠΜΣ "Περιβάλλον και Ανάπτυξη", 2003. Ομάδα μελέτης: Αλεξανδροπούλου, Δ., Γιαννακίδου, Χ., Κοτσεκίδου, Α., Τζιρίτης, Β. και Χαμακιώτη, Ε.
Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική |
|
|
|
|
Διατηρητέα
κτίρια: |
Πηγή: http://estia.minenv.gr/EXEC
Τρία μουσουλμανικά κτίρια (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/24513/574/17-7-1990 - ΦΕΚ 599/Β/17-9-1990) Πηγή: http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9836&v17= |
|
|
|
|
Ντοπιολαλιά
- Γλωσσικά
ιδιώματα: |
|
|
|
|
|
Βουνά: |
Όρος Τραπεζίτσα (ή Γυμνάδι) (2.022μ.), Νοτιοδυτική προέκταση του Σμόλικα, Βόρεια Πίνδος. Πηγή: http://www.konitsa.net.gr/
Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr) |
|
|
|
|
Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά: |
Πηγές: http://www.e-city.gr/ioannina/home/view/3215.php http://www.konitsa.gr/poli.htm
Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr) |
|
|
|
|
Υπέδαφος: |
Κύριο πέτρωμα της περιοχής είναι ο Ασβεστόλιθος, ο οποίος έχει την ιδιότητα να φιλτράρει το νερό, γι' αυτό τα ποτάμια της περιοχής είναι πολύ καθαρά. Επίσης συνηθισμένα πετρώματα στην περιοχή είναι ο Φλύσχης και ο Σχιστόλιθος. Στο Σμόλικα κυριαρχεί το πέτρωμα Πρασινόλιθος, καθώς και ο Οφιόλιθος (αδιάβροχο πέτρωμα). Σε όλο το έδαφος και υπέδαφος της Ηπείρου, υπάρχουν Μάρμαρα, Ψαμμίτες και Ιζήματα. Πηγές: http://2dim-kalam.thess.sch.gr/04/oliki%20e2.htm http://www.pindostrek.net/content/view/12/40/ http://www.grevena.gr/George/Pindos.htm
|
|
|
|
|
Χλωρίδα -
Πανίδα: |
Χλωρίδα Πίνδου. Αριά, κουμαριά, πουρνάρι, οξιά, βελανιδιά, κωνοφόρα, ρόμπολα και υποαλπικά λιβάδια κοντά στις κορυφές. Έχουν καταγραφεί 1700 είδη και υποείδη φυτών. Πανίδα Πίνδου: Έχουν καταγραφεί 200 περίπου είδη σπονδυλοζώων, ανάμεσά τους και σπάνια όπως η αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο, το ζαρκάδι, ο αγριόγατος, η βίδρα, ο αλπικός τρίτωνας, η μικρή οχιά αλλά και πολλά είδη της ορνιθοπανίδας, όπως ο χρυσαετός, ο γυπαετός, ο μπούφος κ.ά. Στην Τραπεζίτσα υπάρχουν οικότοποι με δάση μαυρόπευκου. Πηγές: http://www.pindos-n.gr/news/show.cfm?areaid=10&id=25&obcatid=16 http://www.arcturos.gr/gr/wildlife/B1.asp http://www.viopikilotita.uoi.gr/toikot.php?id=71
Πηγή : http://www.viopikilotita.uoi.gr/searchr.php
Φαρμακευτικά φυτά της περιοχής Κόνιτσας
Salvia officinalis L , Salvia Sclarea L Salvia officinalis L. Πρόκειται για πολυετές θαμνοφόρο φυτό. Παραδοσιακά έχει χρησιμοποιηθεί ως απολυμαντικό και αποχρεμπτικό σε περιπτώσεις κρυολογημάτων. Salvia sclarea L. Πρόκειται για διετές ποώδες φυτό. Το αιθέριο έλαιο που προέρχεται από το φυτό αυτό έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Πηγή : Παλαιολόγου Μαρίνα, Φυτά της επαρχίας Κόνιτσας με φαρμακευτικές ιδιότητες με έμφαση στην αντικαρκινική δράση Συμβολή στην ανάπτυξη της Ηπείρου.
Φαρμακευτικά φυτά του Εθνικού Δρυμού Βίκου - Αώου : http://vikos.bat.uoi.gr
Βλάστηση - Χλωρίδα Εθνικού Πάρκου Βίκου - Αώου |
|
|
|
|
Μονοπάτια: |
Πηγές: http://www.trikalasport.gr/exormisis/04/trapezitsa.htm http://www.rafting-athletic-center.gr/main/content/view/21/40/lang,gr/ |
|
|
|
|
Προστατευόμενες
περιοχές -
Μνημεία της
φύσης: |
Η Κόνιτσα ανήκει στα όρια της Προστατευόμενης Περιοχής Βόρειας Πίνδου. Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου. Περιλαμβάνει την περιοχή Βίκου - Αώου που ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός το 1973, την περιοχή Βάλια Κάλντα που ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός το 1966 και τη μεταξύ τους περιοχή. Οι ποταμοί Αώος και Βοϊδομάτης, καθώς επίσης και οι παραπόταμοι του Αράχθου (Μετσοβίτικος, Ζαγορίτικος, Βάρδας), του Αλιάκμονα και του Σαραντάπορου αποτελούν τα φυσικά όρια της προστατευόμενης περιοχής βόρειας Πίνδου. Η περιοχή περιλαμβάνει το Σμόλικα, την οροσειρά της Τύμφης με τις δύο χαράδρες (Βίκου και Αώου), τον ορεινό όγκο του Λύγκου, της Βασιλίτσας, του Ζυγού, του Μιτσικελίου και άλλα χαμηλότερα βουνά ή ορεινές εξάρσεις (Τσούκα Ρόσσα, Κούστα, Κοζιακός, Φλάμπουρο, Κλέφτες, Κλέφτης, Όρλιακας, Τσούργιακας, κ.α.). Πηγή: http://www.smolikas.com/grpage3.html
Κέντρα ενημέρωσης και οικολογικά-περιβαλλοντικά πάρκα Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου - Εθνικό Πάρκο Βίκου - Αώου |
|
|
|
|
Αλληλεπίδραση
περιβάλλοντος
και τοπικού
πολιτισμού: |
Μια από τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη φύση και τον άνθρωπο είναι αυτή της καλλιέργειας της γης. Ο παραδοσιακός τρόπος καλλιέργειας του κάμπου της Κόνιτσας ήταν τέτοιος που συμπεριλάμβανε πολλά και διαφορετικά είδη καλλιεργειών, τα οποία δρούσαν συμπληρωματικά μεταξύ τους. Το ένα υποβοηθούσε το άλλο και οι μικρές καλλιέργειες εναλλάσσονταν. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ισορροπία του τοπικού οικοσυστήματος - τα χωράφια αποτελούσαν τόπο, καταφύγιο πολλών ειδών πανίδας (πουλιά, λαγοί, κ.λ.π.). Πηγή: Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας, 2001. Φύση και Έργα Ανθρώπων, Κόνιτσα. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Κόνιτσας διοργάνωσε το 2006 με επιτυχία Σεμινάριο-Συνάντηση Εργασίας Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην Κόνιτσα στο πλαίσιο του Εθνικού Θεματικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: «Παραδοσιακοί Οικισμοί και Φύση», προσέγγιση των παραδοσιακών πρακτικών διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος στους χώρους μελέτης και προβολή τους στη σημερινή εποχή, με στόχο την ολοκληρωμένη και αξιοβίωτη ανάπτυξη. Ο χώρος μελέτης ήταν τα παραδοσιακά κτίσματα είτε ως σύνολα (οικισμοί) είτε μεμονωμένα. Αντιστοιχούν στις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές δομές της παραδοσιακής κοινωνίας, δηλαδή της κοινωνίας πριν από τη βιομηχανική εποχή, η οποία χαρακτηριζόταν κυρίως από τον αγροτικό προσανατολισμό της, την περιορισμένη χρήση της τεχνολογίας, τη σταθερότητα των εθίμων κ.α. (www.oikismoi-phisi.net.gr/ΚΠΕ_ΚΟΝΙΤΣΑΣ_ΔΕΛΤΙΟ_ΤΥΠΟΥ1.doc) Οι μαθητικές ομάδες συνέταξαν στο πλαίσιο του δικτύου Παραδοσιακοί Οικισμοί & Φύση αξιόλογες εργασίες οι οποίες παρουσιάζονται στον δικτυακό τόπο : http://www.oikismoi-phisi.net.gr/paidia.htm Συμμετείχαν 58 σχολεία από όλη την Ελλάδα και το σεμινάριο είχε ως αντικείμενο τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό του περίγυρο, την αλληλεπίδραση του φυσικού με το πολιτισμικό περιβάλλον. Η δράση αυτή αποτελεί μια πολύ καλή προσπάθεια ευαισθητοποίησης των παιδιών και των εκπαιδευτικών για την μοναδικότητα των ορεινών περιοχών και τις πολυδιάστατες αλληλεπιδράσεις και αλληλεξαρτήσεις τους με τη φύση, την παράδοση, τον πολιτισμό, την κοινωνία, την οικονομία κτλ.
Η επαρχία της Κόνιτσας χαρακτηρίζεται επίσης από εξαιρετικό πλούτο χλωρίδας, με πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες Η παρουσίαση των φυτών αυτών τόσο στο επιστημονικό, όσο και στο ευρύτερο κοινό θα συνεισφέρει στην προώθηση των «τριών σημείων αιχμής»- παιδεία, έρευνα, τεχνολογία- για την ανάπτυξη τόσο της περιοχής των Ιωαννίνων, όσο και της Ελλάδας γενικότερα. Εκτός από την επιμόρφωση του επιστημονικού κόσμου, αλλά και του ευρύτερου κοινού, θα προωθηθεί και η τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, Μπορεί, ακόμα, να γίνει αφορμή για την ανακάλυψη είτε νέων φυτών με φαρμακευτικές ιδιότητες, είτε νέων ιδιοτήτων των ήδη γνωστών, που θα ανοίξουν νέους δρόμους στην έρευνα για την καταπολέμηση πληθώρας ασθενειών. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ερευνητές βρίσκονται στα πρώτα βήματα της ανακάλυψης ενός νέου δρόμου με τον οποίο τα φαρμακευτικά φυτά καταπολεμούν τον καρκίνο και τους παθογόνους μικροοργανισμούς: αυτού της ενεργοποίησης των υποδοχέων τύπου Τoll (Toll like receptors), που ενεργοποιούν την απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Μερικά από τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τα βότανα του Βίκου είναι: Οι φαρμακοτρίφτες, οι εξορκιστές για βασκανία και οι πρακτικοί γιατροί. Οι τελευταίοι ονομάζονται και Κομπογιαννίτες (από τους κόμπους στο μαντήλι τους για τα βότανα), Ματσουκάδες (από το μπαστούνι, τη ράβδο ή το ματσούκι) και Βικογιατροί (από τα βότανα του Βίκου). (Ντρενογιάννης, 2006). Επομένως τα βότανα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Ηπείρου. Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη |
|
|
|
|
Προβλήματα
- Ανάγκες: |
Μέχρι τις αρχές του '80 στον κάμπο της Κόνιτσας οι καλλιέργειες είναι παραδοσιακές. Μετά τον αναδασμό επικρατεί η μονοκαλλιέργεια του καλαμποκιού στο 70% του κάμπου και της μηδικής. Τα κτηνοτροφικά φυτά καταναλώνονται ως επί το πλείστον, από τις υπάρχουσες κτηνοτροφικές μονάδες. Η καλλιέργεια του κάμπου γίνεται πλέον μηχανοποιημένα και με επιχειρηματικό σκοπό. Βασικότερο πρόβλημα όλης της επαρχίας Κόνιτσας είναι το δημογραφικό. Η Κόνιτσα διατηρεί ακόμη ένα σταθερό πληθυσμό αλλά τα χωριά της ερημώνουν. Τα ορεινά χωριά ερημώνουν εντελώς σχεδόν το χειμώνα και ξαναζωντανεύουν το καλοκαίρι. Πηγή: Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας, 2001. Φύση και Έργα Ανθρώπων, Κόνιτσα.
Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων |
|
|
|
|
Ιστοσελίδες
τοπικού
ενδιαφέροντος: |
|
|
|
|
|
Αναφορές: |
Ειδική βιβλιογραφία Βερτοδούλου – Καψάλη Αγγελική, 1995. Ήπειρος. Πολιτιστική κληρονομιά και φύση, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα – Γιάννινα. Δεύτος Θεόδωρος, 2004. Ο Ηπειρώτικος Γάμος, εκδ. Θεόδωρος Ι. Δεύτος, Αθήνα. Ευθυμίου Αν., 1993. Ηπειρώτικα Διηγήματα. εκδ. Ευθυμίου Αν. Κόνιτσα, άρθρο από την Εφημερίδα Νέοι Αγώνες, στο http://www.epcon.gr/s/Article.asp# Κουκούδης Αστέριος, 2000. Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, Μελέτες για τους Βλάχους ΤΟΜΟΣ Β’, εκδ. ΖΗΤΡΟΣ, Θεσσαλονίκη. Κωνστάντιος Δ., 2003. Κόνιτσα. Μαστοροχώρια - Αώος - Ζαγοροχώρια, Εκδόσεις ΕΛΛΑ ΚΠΕ Κόνιτσας, 2004. Παραδοσιακοί οικισμοί και φύση, Κόνιτσα. Κυριακίδης Π. (1981). Κοινωνικά και εθνολογικά στοιχεία στις παροιμίες της περιοχής Κόνιτσας Ηπείρου. Θεσσαλονίκη. Η Δωδώνη. Λυμπερόπουλος Γ. (2000). Κόνιτσα. Ιστορία και Πολιτισμός. Χρέος στον τόπο μου. Κόνιτσα. Λυμπερόπουλος Γ., 1971. Παζαριού ανατομή. εκδ. Λυμπερόπουλος Γ. Λυμπερόπουλος Γ., 1972. Ορεινοί και μεθόριοι. εκδ. Λυμπερόπουλος Γ. Μάργαρης Β. 2007. Κόνιτσα. Τα ξακουστά Μαστοροχώρια. Γιάννινα. Νιτσιάκος Β, 1996. Η επαρχία Κόνιτσας στο χώρο και το χρόνο. εκδ. Δήμος Κόνιτσας - Πνευματικό Κέντρο. Νιτσιάκος Βασίλης, 1995. Οι ορεινές κοινότητες της Βόρειας Πίνδου. Στον απόηχο της μακράς διάρκειας, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα. Οικοτουριστικός Οδηγός, από τη σειρά Πίνδος, 2003. Κόνιτσα. Μαστοροχώρια – Αώος – Ζαγοροχώρια, Περιφερειακές εκδόσεις «έλλα», Λάρισα. Παπαδημούλης Τ. (1972). Η Κόνιτσα που έσβησε. Αθήνα. Παπαϊωάννου Χ., 2001. Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου, Α’ έκδοση, Ήπειρος Α.Ε. Αναπτυξιακή Εταιρία. Παπαϊωάννου Χ., 2001. Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου, Α’ έκδοση, Ήπειρος Α.Ε. Αναπτυξιακή Εταιρία. Πολίτης Γ. 2001. Αώος. Ο τελευταίος άγριος ποταμός, περιοδικό ΕΥΡΥΓΩΝΙΟΣ. Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου. Άνθρωποι και Πολιτισμός, έντυπο φυλλάδιο, έκδοση Αρκτούρος για την Ήπειρος Α.Ε., στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον. Ράφτης Α., Τουφίδης Σ., 2003. Η Κόνιτσα και τα χωριά της, Εκδόσεις Σ. Τουφίδη. Σπητέρης Τ., 1979. Τρεις αιώνες νεοελληνικής τέχνης (1660 – 1967), εκδ. ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα. Σφήκας Γιώργος, 2002. Τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας, Εθνικό Πάρκο Βίκου – Αώου σελ. 60, ταξιδιωτικός οδηγός, εκδ. EXPLORER, Αθήνα. Ταρνάνας Α., 2006. Η Γόνιμη πέτρα. εκδ. Αιγόκερως ΥΠΕΠΘ - ΕΙΝ, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας, 2001. Φύση και έργα ανθρώπων, εκδ. Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας, Κόνιτσα. ΥΠΠΟ, 1999. Κόνιτσα, φωτογραφική έκθεση, Αθήνα, Έκδοση ΤΑΠ. Φρόντζος, Κ., 1955. Ήπειρωτικά έθιμα (Εισαγωγή - κείμενα-μεθοδολογική κατάταξις, Ηπειρωτική Εστία Χουλιάρας Νίκος. Η νύχτα µε τα ορεινά χωριά.
|
