ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ
ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα
Κοινότητα Φούρκας
Υψόμετρο: |
1360 μ. έως 1450 μ. |
|
|
Πληθυσμός: |
117 κάτοικοι Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι κάτοικοι - Απογραφή 2001 |
|
|
Απόσταση
από μεγάλο
αστικό κέντρο: |
102 χλμ. από Ιωάννινα Πηγή : http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Istoria.jsp 521,91 χλμ. από Αθήνα και 262,04 χλμ. από Θεσσαλονίκη |
|
|
Ιστορικά στοιχεία: |
Βλαχοχώρι του Νομού Ιωαννίνων. Το χωριό οφείλει την ονομασία του στις φούρκες, που σημαίνει διχαλωτούς πασσάλους, οι οποίοι στήνονταν παλαιότερα για να διευκολύνουν τους επισκέπτες, ώστε οι τελευταίοι να μην απωλέσουν τον προσανατολισμό τους. Απελευθερώθηκε από τους Τούρκους στις αρχές του 1913. Τη δεκαετία του '70 εντάθηκε το μεταναστευτικό ρεύμα των κατοίκων της κοινότητας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε χώρες του εξωτερικού. Πηγή : http://el.wikipedia.org/ Ιστορικά στοιχεία στην Ιστοσελίδα : http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Istoria.jsp |
|
|
Ιστορικά
μνημεία -
μουσεία: |
|
|
|
Αξιόλογες
εκκλησίες - Ι.
Μονές: |
Το μοναστήρι της Παναγίας Κλαδόρμης
βρίσκεται 7χλμ. βορειοδυτικά του χωριού Φούρκα Κόνιτσας. Η τοπική παράδοση
αναφέρει ότι ένας τσοπάνος βρήκε στα σύνορα Φούρκας και Σαμαρίνας μια εικόνα
της Παναγίας. Οι κάτοικοι για
ν' αποφύγουν τη φιλονικία για την κατοχή της
συμφώνησαν να τοποθετήσουν την εικόνα πάνω σ' ένα άλογο και να το αφήσουν να
επιλέξει το χωριό. Εκείνο πήγε στην τοποθεσία της Φούρκας "Πέτρα Κλαδόρμης",
όπου οι κάτοικοι αποφάσισαν να κτίσουν εκκλησία. Την επόμενη ημέρα βρήκαν
την εικόνα πάνω σε κλαδί βελανιδιάς, δίπλα στην οποία ιδρύθηκε το μοναστήρι.
Πηγές : http://www.epcon.gr/s/Hyperchu.asp?Code=404 και http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Ekklisies.jsp |
|
|
Πολιτιστικές
εκδηλώσεις -
Πανηγύρια: |
|
|
|
Ήθη
- Έθιμα -
Παραδόσεις: |
Έθιμα και προλήψεις κατά το χτίσιμο των σπιτιών στην ιστοσελίδα : http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Xtisimo.jsp Επίσης πολλές πληροφορίες για ήθη και έθιμα της περιοχής στην ιστοσελίδα : |
|
|
Γαστρονομία
- Τοπικές
Γεύσεις: |
Ξακουστές βλάχικες πίτες, τραχανοπάπαρα, γαλατοπάπαρα, κουρκούτι (αλευριά), αρμιά, γιαπράκια, τσιούμα, τζάμα (ζουμί), μπριάνα, πράσο ή κρεμμύδι ψημένο στη χόβολη, πιπερϊτσα, πρασαλευριά, σκουρδάμι (σκορδαλιά), το ψημένο κρέας, σουβλιμάδα (κιμπάπι). Πρασόρυζο, λαχανόρυζο, σπανακόρυζο, μπουρανί, φασόλια, φακές και ρύζι όλα με λάδι, πατάτες σαλάτα ή ψημένες στη χόβολη |
|
|
Τοπικά
Προϊόντα: |
|
|
|
Παραδοσιακά
επαγγέλματα: |
Το χωριό είναι τοποθετημένο στην αλπική ζώνη γεγονός που σηματοδοτεί κι έναν αντίστοιχο τρόπο ζωής, την ημινομαδική κτηνοτροφία. Οι κάτοικοί της μετακινούνται κάθε χειμώνα προς τις πεδιάδες της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας συνεχίζοντας το πανάρχαιο φαινόμενο της transhumance. Είναι τα χωριά που μαζί με τα υπόλοιπα βλαχοχώρια της Πίνδου (Σαμαρίνα, Αβδέλα κ.λ.π) εφοδίαζαν το παζάρι της Κόνιτσας με τυροκομικά προϊόντα και μάλλινα είδη. |
|
|
Παραδοσιακός
οικισμός: |
Όχι Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC |
|
|
Παραδοσιακή
αρχιτεκτονική: |
Βρύσες Πηγή : http://www.fourka.gr/Lang,el,ID,Vrises,PortletID,Vrises.jsp Πληροφορίες για το σχήμα των σπιτιών, τα θεμέλια, τη τοιχοποιία, την σκεπή, την αυλή το τζάκι, τα στρωσίδια - στολίδια του σπιτιού στην Ιστοσελίδα : http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Xtisimo.jsp
Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική |
|
|
Διατηρητέα
κτίρια: |
Όχι Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC |
|
|
Ντοπιολαλιά
- Γλωσσικά
ιδιώματα: |
Βλάχικη διάλεκτος Πληροφορίες για τη βλάχικη γλώσσα/βλάχους: http://www.vlahoi.gr/index.asp?RFRM= , |
|
|
Βουνά: |
Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες της κορυφογραμμής Βέργος (περιοχή του Σμόλικα) Πηγή : http://www.fourka.gr/Lang,el,PortletID,Istoria.jsp
Όρος Σμόλικας (2.637μ.) - Το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας - Οροσειρά Βόρειας Πίνδου. Η ευρύτερη περιοχή του Σμόλικα αποτελεί βιότοπο για πολλά σπάνια είδη πανίδας, κυρίως στις περιοχές Βάλια Κίρνα και Βαθύλακκος. Χαρακτηριστικό του Σμόλικα είναι οι πολλές κορυφές με υψόμετρο πάνω από 2.000μ., που διαθέτει και η ιδιαίτερα πλούσια φύση του.
Πηγή: http://www.smolikas.com/grpage1.html
Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr) |
|
|
Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά: |
Ποταμός Σαραντάπορος. Πηγάζει από τις Βορειοανατολικές πλαγιές του Γράμμου μαζεύει όλα τα νερά που χύνονται προς την νότια πλευρά του, ενώ από την άλλη μεριά τα μαζεύει ο Αλιάκμονας. Τα νερά του Σαραντάπορου κυλούν ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Γράμμου, του Βόιου και του Σμόλικα. Πηγή : http://www.e-konitsa.gr/a/index.php?option=com_content&task=view&id=95&Itemid=64 Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr) |
|
|
Υπέδαφος: |
|
|
|
Χλωρίδα -
Πανίδα: |
|
|
|
Μονοπάτια: |
|
|
|
Προστατευόμενες
περιοχές -
Μνημεία της
φύσης: |
Η Φούρκα βρίσκεται μέσα στα όρια της Προστατευόμενης Περιοχής Βόρειας Πίνδου.
Πηγή: http://www.smolikas.com/grpage3.html
Βλάστηση - Χλωρίδα Εθνικού Πάρκου Βίκου - Αώου |
|
|
Αλληλεπίδραση
περιβάλλοντος
και τοπικού
πολιτισμού: |
Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων
Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη |
|
|
Προβλήματα
- Ανάγκες: |
Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων |
|
|
Ιστοσελίδες
τοπικού
ενδιαφέροντος: |
|
|
|
Αναφορές: |
Ειδική βιβλιογραφία Έξαρχος Γ. Χρήστος, 1987. Η Φούρκα της Ηπείρου (Ιστορία - Λαογραφία), Θεσσαλονίκη, Τσιράπας. Μακρής Δημήτριος, 1973. Φούρκα, το μαγευτικό χωριό της Πίνδου, Θεσσαλονίκη. ΚΥΑ Αρ. 23069: Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής των ορεινών όγκων της Β. Πίνδου ως Εθνικού Πάρκου, καθορισμός ζωών προστασίας και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης, ΦΕΚ 639, 14 Ιουνίου 2005. (http://www.progpindos.gr/pdata/kya_23069.pdf) Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Βιώσιμης Ανάπτυξης ΠΙΝΔΟΣ (http://www.progpindos.gr) Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Σύστημα Διοίκησης του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Βιώσιμης Ανάπτυξης Βόρειας και Κεντρικής Πίνδου, Γεν. Δ/νση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφερειακής Πολιτικής και Δημοσίων Επενδύσεων, Αθήνα, 27 Ιουνίου 2005. (http://www.progpindos.gr/pdata/syst_dioik.pdf) Μαρκοπούλου Β., 1946. Ματωμένα βουνά. Πίνδος – Τζουμέρκα. Αθήνα. Τοπ. Τσένικα. Φωτιάδης Α., Σκαρπέλη Σ., 2007. Μια νέα θεώρηση των οφιολιθικών σχηματισμών της Πίνδου από άποψη γεωλογικής χαρτογράφησης. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004. Τσίπηρας Κ., 2001. Η εθνικής και διεθνούς σημασίας ανάγκη, για τη δημιουργία, ενός ενδιάμεσου προστατευόμενου χώρου (corridor) ανάμεσα στον Όλυμπο και στην Πίνδο. Πρακτικά 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση», Μέτσοβο, 3-6 Ιουνίου 1998.
|